کتاب گالری ویورلی

نمایشنامه‌ی «گالری ویورلی» اثر کنث لونرگان، یکی از تأثیرگذارترین درام‌های خانوادگی معاصر است که نخستین بار در جشنواره‌ی ویلیامزتاون در سال ۱۹۹۹ و سپس در سال ۲۰۰۰ خارج از برادوی به صحنه رفت و در ۲۰۰۱ نامزد جایزه‌ی پولیتزر شد. اجرای مجدد آن در سال ۲۰۱۸ در برادوی، بار دیگر جایگاه لونرگان را به عنوان نویسنده‌ای دقیق، انسانی و حساس به ظرایف روانی روابط خانوادگی تثبیت کرد. این اثر که اغلب به عنوان یک «نمایش خاطره» توصیف می‌شود، مرز میان کمدی و تراژدی را در زندگی روزمره‌ی انسان‌هایی می‌کاود که با گذر زمان، زوال حافظه و ضرورت رها کردن روبه‌رو می‌شوند. در مرکز روایت، گلادیس گرین، زنی سالخورده قرار دارد که سال‌هاست گالری کوچکی در گرینویچ ویلیج اداره می‌کند؛ مکانی که زمانی پویایی فرهنگی محله را بازتاب می‌داد و اکنون در حال فرسایش است. با آغاز نشانه‌های آلزایمر در گلادیس، خانواده‌اش-دخترش الن، دامادش هاوارد و نوه‌اش دنیل-به تدریج ناچار می‌شوند نه تنها با بیماری او، بلکه با فروپاشی معنایی که خانه و گالری برایشان داشت، مواجه شوند. دنیل، راوی غیرمستقیم نمایش، ما را به درون فضای آمیخته از طنز، اندوه و خاطره می‌برد؛ جایی که شام‌های خانوادگی به صحنه‌هایی از مهر و رنج متقابل بدل می‌شوند و فراموشی مادر، یادآور گذر بی‌رحم زمان است. لونرگان با دقتی روان‌شناختی، پیری، حافظه و فقدان را نه در قالب تراژدی مطلق بلکه در بستر لحظات آشنا و گاه خنده‌دار زندگی روزمره ترسیم می‌کند. دیالوگ‌های او، طبیعی و دقیق‌اند؛ سرشار از مکث‌ها، شوخی‌ها و گریزهای ناگهانی که مردم واقعی در مواجهه با درد از آن‌ها بهره می‌گیرند. در میان آشفتگی، طنز به پناهی تبدیل می‌شود که خانواده را از فروپاشی کامل بازمی‌دارد. گلادیس با شوخ‌طبعی تند و مقاومت در برابر ضعف، هم شخصیتی دل‌انگیز و هم تراژیک است؛ او نمادی از نسلی است که استقلالش در برابر تغییر جهان پیرامون در حال فروپاشی است. در سطحی استعاری، گالری هنری که مرکز داستان است، بازتابی از تغییر فرهنگی و اقتصادی نیویورک محسوب می‌شود. همان‌گونه که ذهن گلادیس فرسوده می‌شود، محله نیز روح هنری‌اش را از دست می‌دهد و جای آن را رستوران‌ها و فروشگاه‌های تجاری می‌گیرند. در نتیجه، فروپاشی شخصی و اجتماعی در هم تنیده می‌شود و نمایشنامه تصویری چندلایه از زوال به دست می‌دهد-زوالی که هم جسمی و هم فرهنگی است. لونرگان با پرهیز از احساسات‌گرایی، اثر خود را بر پایه‌ی صداقت عاطفی استوار می‌کند. او اجازه می‌دهد سکوت‌ها، تکرارها و بی‌نظمی گفت‌وگوها حقیقت را آشکار سازند. نتیجه، روایتی است آرام اما تکان‌دهنده از مواجهه با ناتوانی، عشق و اجتناب‌ناپذیری فقدان. منتقدان، توانایی او را در آمیختن طنز و مالیخولیا ستوده‌اند، هرچند برخی به کندی روایت یا تأملات درونی بیش از حد آن اشاره کرده‌اند. با این حال، این ویژگی‌ها دقیقا همان چیزی‌اند که «گالری ویورلی» را از دیگر درام‌های خانوادگی متمایز می‌سازند: درامی که از هیاهوی بیرونی پرهیز می‌کند تا سکوت درون را به صحنه آورد.
در نهایت، «گالری ویورلی» روایتی است از پذیرش تدریجی ناپایداری زندگی-داستانی درباره‌ی خانواده‌ای که در میان شوخی، اشک و خاطره می‌آموزد چگونه باید رها کرد بی‌آن‌که عشق را از دست داد. لونرگان با نگاهی انسانی و صادق، مخاطب را به تأمل در شکنندگی حافظه و دوام پیوندهای عاطفی فرا می‌خواند. این نمایشنامه، تصویری از زندگی در لحظه‌ی محو شدن است؛ جایی میان روشنایی و سایه، میان خنده و وداع.