کتاب خشونت پرهیزی

کتاب «خشونت‌پرهیزی: تاریخچه‌ای فراتر از افسانه» نوشته دومنیکو لوسوردو، اثری تحلیلی، ژرف‌نگر و انتقادی است که با جسارت به بررسی ریشه‌ها، تحولات و پیچیدگی‌های مفهوم خشونت‌پرهیزی در بستر تاریخ می‌پردازد. لوسوردو با رویکردی تاریخی و فلسفی، تلاش می‌کند تصویری واقع‌گرایانه‌تر از خشونت‌پرهیزی ارائه دهد و آن را از چارچوب ساده‌انگارانه و اسطوره‌سازی‌های رایج خارج کند. از نگاه او، خشونت‌پرهیزی نه یک اصل مطلق و جهان‌شمول، بلکه یک راهبرد تاکتیکی بوده است که در شرایط خاص و برای اهداف مشخص سیاسی و اجتماعی به کار گرفته شده است.
نویسنده با بررسی زندگی و کنش‌های شخصیت‌هایی چون مهاتما گاندی، مارتین لوتر کینگ جونیور، هنری دیوید ثورو، لئو تولستوی و دالایی لاما، به چالش‌های موجود در روایت‌های رسمی از این چهره‌ها می‌پردازد. او نشان می‌دهد که حتی این افراد نیز، در عمل، به‌گونه‌ای با واقعیت‌های سیاسی، اجتماعی و طبقاتی زمانه خود کنار آمده‌اند و ایده خشونت‌پرهیزی آن‌ها، در بسیاری موارد، به‌جای آنکه مطلق و پاک از خشونت باشد، در بسترهایی پرتنش و با هدفی مشخص تعریف شده است.
لوسوردو همچنین به پیوند پیچیده میان خشونت‌پرهیزی و خشونت ساختاری می‌پردازد؛ خشونتی که نه در میدان نبرد، بلکه در دل ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نهادینه شده است. او تأکید می‌کند که تمرکز بر خشونت‌پرهیزی در برابر خشونت مستقیم، اغلب چشم‌ها را بر این شکل پنهان و نظام‌مند خشونت می‌بندد. در تحلیل‌های تاریخی کتاب، لوسوردو نقش خشونت در تحولات اجتماعی را نیز نادیده نمی‌گیرد. او نشان می‌دهد که برخی از دگرگونی‌های مهم تاریخی و پیشرفت‌های عدالت‌محور، در واقع از دل مقاومت‌های خشونت‌آمیز و قیام‌های مردمی برآمده‌اند. به‌عقیده او، گاه خشونت‌پرهیزی در برابر ساختارهایی که ذاتا سرکوبگر و بی‌رحم‌اند، نه‌تنها کارساز نیست، بلکه می‌تواند خطرناک نیز باشد و راه را برای بقای همان نظم ناعادلانه هموار کند.
لوسوردو به‌ویژه بر تحلیل طبقاتی و استعماری این مفهوم تمرکز دارد و بررسی می‌کند که چگونه گاه شعار خشونت‌پرهیزی در خدمت تثبیت سلطه، حفظ وضع موجود یا منافع گروه‌های خاص قرار گرفته است. او همچنین به نقد استفاده ابزاری از ایده خشونت‌پرهیزی در سیاست‌های بین‌المللی معاصر می‌پردازد؛ جایی که این مفهوم گاه به ابزاری برای تضعیف مقاومت‌ها و توجیه مداخلات نظامی تبدیل شده است. در پایان، نویسنده راه‌حل را نه در ستایش بی‌قید و شرط عدم خشونت، بلکه در تلاش برای دموکراتیزه‌کردن مناسبات جهانی، گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی ملت‌ها و گروه‌های تحت ستم می‌بیند. کتاب «خشونت‌پرهیزی» اثری عمیق و چالش‌برانگیز است که خواننده را به بازنگری در باورهای رایج درباره صلح، مقاومت و اخلاق سیاسی دعوت می‌کند؛ کتابی که به‌جای ساده‌سازی، به پیچیدگی‌ها وفادار می‌ماند و نگاهی تازه به یکی از پرمناقشه‌ترین مفاهیم تاریخ معاصر می‌افکند.