کتاب من یعنی چه؟

کتاب «من کی هستم؟» نوشته‌ی اسکار برونیفیه، از مجموعه‌ کتاب‌های «کودکان فیلسوف» است که در قالبی ساده و جذاب برای کودکان، مفهوم فلسفی «من» را به پرسش می‌کشد. نویسنده‌ی کتاب، برنیفیه، از چهره‌های شناخته‌شده در زمینه‌ی آموزش فلسفه به کودکان است. وی، به طور کلی، از شیوه‌ای مبتنی بر گفت‌وگو و پرسش‌گری برای آموزش فلسفه به کودکان استفاده می‌کند. او کتب زیادی را در این زمینه تدوین کرده است که هر کدام به یک پرسش بنیادین در فلسفه اختصاص دارد که به زبان و شیوه‌ی کودکان نوشته شده است؛ مانند «خوشبختی چیست؟»، «آزادی چیست؟» و در اینجا «من کی هستم؟». ذیل پرسش «من کی هستم؟»‌، پرسش‌های متعدد دیگری بر می‌خیزد که کتاب به هر کدام گام به گام پرداخته است. پرسش‌هایی نظیر «آیا من همان بدنم هستم؟»، «آیا من همان افکارم هستم؟» و «آیا وقتی تغییر می‌کنم، هنوز همان «من» هستم؟». این پرسش‌ها، که در ظاهر ساده به نظر می‌رسند، در واقع همان مسائلی‌اند که از زمان سقراط و افلاطون تا فیلسوفان مدرن و پست‌ مدرن، ذهن انسان را مشغول خودشان کرده‌اند. با این حال، در متن کتاب، نویسنده نه پاسخ می‌دهد و نه نتیجه‌گیری می‌کند؛ بلکه با طرح موقعیت‌های روزمره و مثال‌هایی ملموس، از کودک می‌خواهد خودش فکر کند. تصویرگر کتاب، ژاک دپان، با طراحی‌های ساده و رنگ‌های لطیف، گفت‌وگوی درونی کودک با خودش را به ‌خوبی به تصویر می‌کشد. تصاویر بخشی از روایت فلسفی هستند و کمک می‌کنند کودک پرسش‌ها را حس کند، نه اینکه فقط آن‌ها را بخواند. در نهایت، باید افزود که از دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی، که برنیفیه نخستین کتاب‌های فلسفی‌اش برای کودکان را منتشر کرد، آثار او در مدارس و کارگاه‌های فلسفه در کشورهای مختلف تدریس شده‌اند. کتاب «من کی هستم؟» هم در همین مسیر قرار دارد و معمولا در کلاس‌های فلسفه‌ی کودکان به عنوان نقطه‌ی آغاز گفت‌وگو درباره‌ی «من» و «هویت» استفاده می‌شود. این اثر نشان می‌دهد که فلسفه، برخلاف تصور عمومی، دانشی خشک و مخصوص بزرگسالان نیست، بلکه همچنین ابزاری برای پرورش تفکر نقادانه از سنین پایین است.