کتاب شهر رویایی

رمان «شهر رویایی» اثر دیوید بالداچی که در سال ۲۰۲۲ در بریتانیا منتشر شد، سومین جلد از مجموعه‌ی کارآگاهی «آلوئیسیوس آرچر» است و در ژانر نوآر جنایی-هیجانی جای می‌گیرد. این اثر، به یکی از نمونه‌های موفق ادبیات معاصر در بازآفرینی فضای کلاسیک نوآر دهه‌ی پنجاه میلادی بدل شده است. داستان در لس‌آنجلس سال‌های ۱۹۵۲ و ۱۹۵۳ رخ می‌دهد؛ دورانی که هالیوود با زرق و برق شهرت، اما در سایه‌ی فساد پنهان و تضادهای اخلاقی، چهره‌ای دوگانه از رویا و واقعیت ارائه می‌کرد.
شخصیت اصلی داستان، آلوئیسیوس آرچر، کهنه‌سرباز جنگ جهانی دوم و کارآگاه خصوصی، در آستانه‌ی سال نو به همراه دوست نزدیکش، بازیگر نوظهور لیبرتی کالاهان، با زنی به نام النور لمب روبه‌رو می‌شود؛ فیلمنامه‌نویسی مضطرب که باور دارد کسی قصد جانش را دارد. او از نشانه‌های نگران‌کننده‌ای چون پرسه‌زدن یک ماشین آبی، تماس‌های مشکوک و حتی پیدا شدن چاقوی خون‌آلود در خانه‌اش می‌گوید. کمی بعد، پیش از آنکه آرچر پرونده‌اش را رسما بپذیرد، النور ناپدید می‌شود و ردپای قتلی هولناک به جا می‌ماند. آرچر با کمک لیبرتی و همکارش ویلی دش به دل تحقیقاتی خطرناک کشیده می‌شود که او را از عمارت‌های هالیوود و بورلی هیلز تا سواحل مالیبو و حتی لاس‌وگاس می‌برد. در این مسیر، او با کارگردانان مشکوک، مأموران فاسد و تبهکاران حرفه‌ای روبه‌رو می‌شود و مرز باریک میان رویاپردازان و سوءاستفاده‌گران را آشکار می‌سازد. بالداچی در این رمان به تقابل رویا و واقعیت در شهر رویاها می‌پردازد. لس‌آنجلس نه فقط صحنه‌ای برای رخدادها بلکه شخصیت مستقلی است که زرق و برق هالیوود را در برابر تاریکی فساد، خشونت و خیانت قرار می‌دهد. تنش اصلی روایت، شکاف میان ظاهر درخشان کارخانه‌ی رویا و باطن فاسد آن است. در این میان، آرچر صرفا کارآگاهی برای کشف معما نیست، بلکه عاملی اخلاقی است که در جهانی آکنده از بی‌اعتمادی و فساد به دنبال عدالت می‌گردد. گذشته‌ی نظامی او و زخم‌های جنگ، نگاهش را نسبت به حقیقت و خطر شکل می‌دهند و شخصیتش را فراتر از یک کلیشه‌ی کارآگاهی می‌سازند. لیبرتی کالاهان نیز به‌عنوان بازیگری در آستانه‌ی شهرت، تضادی جالب میان امید و خطر را نمایندگی می‌کند و روابط میان این شخصیت‌ها، به جنبه‌ی انسانی و احساسی داستان عمق بیشتری می‌بخشد. سبک نگارش بالداچی مبتنی بر روایت سوم‌شخص با ریتمی سریع و پرتعلیق است. او با سرنخ‌های ظاهرا جزئی، مانند ماشین آبی یا تماس‌های تلفنی، فضایی تهدیدآمیز خلق می‌کند و به تدریج پیچیدگی معما را لایه‌لایه گسترش می‌دهد. طرح داستان شامل قتل، ناپدیدشدن، سرنخ‌های دروغین و پیچش‌های متعدد است که خواننده را تا پایان در تعلیق نگه می‌دارد. نقاط قوت کتاب در بازآفرینی دقیق فضای دهه‌ی پنجاه، شخصیت‌پردازی عمیق آرچر و ریتم پرکشش آن نهفته است. با این حال، برخی منتقدان به استفاده‌ی مکرر از کلیشه‌های نوآر و تعدد شخصیت‌ها اشاره کرده‌اند که گاه روایت را پیچیده یا سرعت آن را ناهموار می‌سازد.
با وجود این نقدها، «شهر رویایی» یکی از بهترین نمونه‌های احیای سنت نوآر در ادبیات معاصر است. رمان موفق می‌شود میان جذابیت‌های تاریخی، رمزآلودگی کارآگاهی و پرسش‌های اخلاقی تعادل برقرار کند. برای خوانندگانی که به دنیای پر زرق و برق هالیوود علاقه‌مندند اما می‌خواهند پرده‌ی تاریک پشت آن را نیز ببینند، این کتاب تجربه‌ای پرکشش و لذت‌بخش خواهد بود. در نهایت، بالداچی نشان می‌دهد که در شهری بنا شده بر رویاها و توهمات، حقیقت اغلب بهایی سنگین دارد و کارآگاهی مانند آرچر باید هم با جنایتکاران و هم با سایه‌های اخلاقی جامعه مبارزه کند.