کتاب نجوم کروی

کتاب «نجوم کروی» اثر ویلیام مارشال اسمارت، پژوهشی ناب در حوزه نجوم محسوب می‌شود که بر پایه درس‌های مولف در رصدخانه دانشگاه کمبریج جمع آوری شده است. اسمارت کتاب را با پایه‌های مثلثات کروی آغاز می‌کند، زیرا بدون تسلط بر این روش، تحلیل موقعیت و حرکت اجرام آسمانی ناممکن است. پس از استقرار این بنیان ریاضی، کتاب به سراغ مسائل اصلی می‌رود. مباحثی چون کره سماوی و سیستم‌های مختصات گوناگون به تفصیل شرح داده می‌شوند و در ادامه، به ابزارهای رصدی گذشته مانند تلسکوپ دایره نصف‌النهار و روش‌های کار با آن پرداخته می‌شود. سپس، اسمارت به سراغ اصلاحاتی می‌رود که برای یک رصد دقیق ضروری هستند. مسائلی چون شکست نور در جو، ابیراهی نور و اختلاف منظر هر کدام با جزئیات کامل ریاضی تحلیل می‌شوند. در کنار اینها، بحث زمان (نجومی، زیجی و جهانی) و حرکات سیارات، بخش مهمی از کتاب را تشکیل می‌دهد. کتاب در ادامه به حرکات بلندمدت زمین و ستارگان می‌پردازد. پدیده‌هایی مانند حرکت تقدیمی و رقص محوری (ناوش) و همچنین حرکت‌های خاصه ستاره‌ها با روابط دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرند.
اسمارت مباحث پیشرفته‌تری را نیز پوشش می‌دهد که شامل کاربرد عکاسی نجومی در اندازه‌گیری‌های دقیق، تحلیل مدارهای ستاره‌های دوتایی، محاسبه‌ی زمان وقوع اختفا و گرفتگی، و حتی مسائل کاربردی چون تعیین مکان در دریا و مختصات خورشیدنگاشتی می‌شود. وجود مسائل متعدد در پایان هر فصل، که بسیاری از آنها از امتحانات دانشگاه کمبریج و لندن انتخاب شده‌اند، بر متن آکادمیک و جدی کتاب تأکید می‌کند. کتاب دارای هشت پیوست و یک واژه‌نامه فارسی به انگلیسی است. مطالب نیز با کمک نمودارهای متعدد توضیح داده شده تا درک مسائل پیچیده آسان‌تر گردد. در نهایت این کتاب به کسانی که بدنبال فهم تخصصی نجوم هستند توصیه می‌شود.