کتاب سختون

«سختون» رمانی نوشته‌ی ناصر ایرانی است که سال‌ها پس از درگذشت او منتشر شده است. عشق به طبیعت و محیط‌ زیست، تلاش و پشتکار و امید داشتن برای بهبود شرایط از موضوعاتی است که این نویسنده در داستان‌هایش به آن‌ها می‌پردازد.
سختون، درباره‌ی غاری طلسم‌شده و اسرارآمیز است. پسری نوجوان به نام احمد تصمیم می‌گیرد از کوه بالا برود و وارد این غار طلسم‌شده بشود که به نام غار خورشید معروف است. مردم روستا می‌گویند تا به حال، هیچکس نتوانسته از آن غار بیرون بیاید و آن‌جا نفرین‌شده است، کشف آن ممکن نیست و شگون ندارد. اما پدربزرگ احمد این‌طور فکر نمی‌کند و معتقد است تمام این حرف‌ها خرافه هستند و واقعیت ندارند. پدربزرگ هرچند باعقیده‌ی مردم ده موافق نیست، اما کوهنوردان را به این اقدام تشویق نمی‌کند. با این حال، کوهنوردان، با عزمی راسخ به طرف غار راه می‌افتند. صعود کوهنوردان با پرت شدن یکی از کوهنوردان از صخره‌ی بزرگ لبه‌ی غار، ناکام می‌ماند. اما راز این غار، ذهن احمد را سخت به خود مشغول کرده است. او از خودش می‌پرسد آیا مردم روستا خرافه‌ای بی‌پایه‌واساس را باور کرده‌اند یا اینکه طلسم حقیقت دارد و پدربزرگ دروغ می‌گوید؟ احمد که در روستا زندگی می‌کند و دنیا را از چشم پدربزرگ مهربانش شفاف‌تر می‌بیند. او دوست دارد، ساعت‌ها کنار پدربزرگ بنشیند و به صحبت‌ها و خاطرات او گوش دهد. در‌حالی‌که تمام مردم روستا و حتی پدرش، باور دارند غار خورشید طلسم‌شده است، پدربزرگ می‌گوید که این حرف‌ها خرافه‌ای بیش نیست و نباید آن‌ها را باور کرد. احمد از یک طرف احساس می‌کند پدربزرگش هرگز دروغ نمی‌گوید و از سوی دیگر، ترس وجودش را فرا گرفته است. صعود به غار تنها راهی است که می‌تواند هم ثابت کند که حرف‌های پدربزرگ درست است و هم این‌که او ترسو نیست. احمد به تنهایی برای کشف راز غار به این سفر اسرارآمیز می‌رود، اما کار آن‌قدر که او تصور می‌کند آسان نیست و مشکلات زیادی سرراهش قرار دارد.
نویسنده در این داستان از خرافه و اترس‌های موهوم می‌گوید. قهرمان داستان تصمیم می‌گیرد بر ترس‌هایش غلبه کند. او راه سخت و دشواری در پیش دارد اما کشف حقیقت مسیری آسان نیست. کشف جهان تازه، مبارزه با خرافات و تقویت حس کنجکاوی و کشف حقیقت از مضمون‌های این داستان است.
«سختون» رمانی است که مضمون و محتوایش را به روشنی بیان می‌کند و با تحریک حس کنجکاوی مخاطب او را با شخصیت اصلی داستان همراه می‌کند.