کتاب گفت و گو با سالوادور آلنده: سوسیالیسم در شیلی

کتاب «گفت‌وگو با سالوادور آلنده: سوسیالیسم در شیلی» اثر رژیس دبره، یک سند سیاسی و تاریخی است که گفتگوی مفصل و عمیق فیلسوف و نظریه‌پرداز انقلابی، رژیس دبره، با سالوادور آلنده، رئیس‌جمهور مارکسیست منتخب مردم شیلی، را در سال ۱۹۷۱ به ثبت رسانده است. این گفتگوها در اوج ریاست جمهوری ائتلاف «وحدت مردمی» انجام شده‌اند و سرشار از تنش‌ها و چالش‌هایی هستند که رژیم آلنده با آن‌ها روبه‌رو بود. در هسته‌ی بحث، دفاع آلنده از استراتژی خود در برابر منتقدان انقلابی‌تر (مانند دبره که طرفدار مبارزه‌ی مسلحانه بود) قرار دارد. آلنده بر این اصل پافشاری می‌کند که ساختارهای اجتماعی و اقتصادی باید با استفاده از ابزارهایی مانند پارلمان، انتخابات و قانون اساسی بورژوایی تغییر یابند. این رویکرد، در زمان خود، آزمایشی بی‌سابقه و پرمخاطره در تاریخ جنبش‌های سوسیالیستی محسوب می‌شد. یکی از غم‌انگیزترین و حیاتی‌ترین بخش‌های این گفتگوها، مباحث مربوط به نقش ارتش و نیروهای مسلح شیلی است. آلنده در این مصاحبه ابراز خوش‌بینی می‌کند و باور دارد که سنت قوی قانون‌گرایی و مشروطه‌خواهی در ارتش شیلی، ضامن بقای دموکراسی و وفاداری نظامیان به قانون اساسی است. این اعتماد، با توجه به کودتای فاجعه‌بار سپتامبر ۱۹۷۳ و سرنگونی خونین دولت او، از منظر خواننده‌ی امروز به یک تناقض تاریخی تبدیل شده و بر ارزش تاریخی این سند می‌افزاید. علاوه بر این، آلنده به دشواری‌های حفظ همبستگی در داخل ائتلاف «وحدت مردمی» که از احزاب گوناگون (از کمونیست‌ها تا سوسیالیست‌ها) تشکیل شده بود و مدیریت اختلافات ایدئولوژیک میان آن‌ها نیز اشاره می‌کند. این کتاب در حکم یک بیانیه‌ی استراتژیک از یک رهبر انقلابی است که قصد داشت سوسیالیسم به گونه‌ای انسانی و دموکراتیک، بدون حمام خون، به پیروزی برساند. این اثر سندی محوری برای مطالعه‌ی سوسیالیسم دموکراتیک در آمریکای لاتین و همچنین شاهدی دردناک بر این حقیقت است که چگونه یک آرمان سیاسی بلندپروازانه، در میان تضادهای داخلی و فشارهای بین‌المللی، به فاجعه انجامید.