کتاب طراحی با بدن

"طراحی با بدن"، نوشته‌ی کریستینا هوک و منتشرشده توسط MIT Press در سال ۲۰۱۸، چشم‌اندازی نوین و درعین‌حال ریشه‌دار را به قلمرو طراحی تعامل (Interaction Design) معرفی می‌کند؛ رویکردی که نویسنده آن را «طراحی سوما» می‌نامد. این نگاه، در نقطه‌ی مقابل بسیاری از رویکردهای رایج طراحی قرار دارد که اغلب بر زبان، تصویر، یا منطق انتزاعی و شناختی تکیه دارند. هوک بر این باور است که نقطه‌ی آغاز طراحی نه باید ذهن صرف، بلکه بدن زیسته و تجربه‌ی درونی انسان باشد.
در این کتاب، واژه‌ی «سوما» به بدن به‌مثابه‌ی هستی زنده و آگاه اشاره دارد؛ بدنی که نه‌فقط در جهان فیزیکی حرکت می‌کند، بلکه احساس، ادراک، حافظه و آگاهی را درون خود تجربه می‌کند. طراحی سوما در این معنا، نه‌تنها یک شیوه‌ی فنی برای تولید ابزار یا محصول، بلکه نوعی تمرین فلسفی و پدیدارشناسانه است: دعوتی به طراحان تا به‌جای پاسخ‌های شتاب‌زده به نیازهای بیرونی، فرآیند طراحی را بر پایه‌ی تأمل، حضور، و درک دقیق از تجربه‌ی بدن بنا کنند. هوک در کتاب خود، به پروژه‌هایی همچون "Soma Mat" و "Breathing Light" اشاره می‌کند که در آن‌ها با استفاده از بازخوردهای حسی مانند گرما، نور، و ضرب‌آهنگ تنفس، کاربران به سوی آگاهی بدنی، مراقبه و آرامش درونی هدایت می‌شوند. این پروژه‌ها نشان می‌دهند که طراحی می‌تواند فراتر از عملکرد و بهره‌وری صرف حرکت کند و به ابزارهایی برای غنی‌سازی تجربه‌ی زیسته بدل شود. یکی از بخش‌های برجسته‌ی کتاب، «مانیفست طراحی سوما» است؛ بیانیه‌ای انتقادی که خواهان بازاندیشی در مبانی طراحی معاصر است. در این مانیفست، بر ضرورت درهم‌تنیدگی ذهن، بدن و احساس در طراحی تجربه انسانی تأکید شده و از طراحان خواسته می‌شود تا به جنبه‌های وجودی، زیباشناختی و حسی تجربه اهمیت دهند.
"طراحی با بدن" کتابی الهام‌بخش برای طراحان تجربه کاربر، پژوهشگران تعامل انسان و رایانه، و علاقه‌مندان به مطالعات تجسم‌یافته (Embodied Cognition) است. در جهانی که طراحی اغلب در خدمت کارایی، سرعت و مصرف‌گرایی قرار گرفته، کریستینا هوک از طراحی به‌مثابه‌ی مراقبه، دگرگونی، و راهی برای بازپیوند با خویشتن و جهان یاد می‌کند. این کتاب دعوتی است به حرکت آرام، توجه ژرف، و طراحی‌ای که از بدن آغاز می‌شود، نه از دستورالعمل.