کتاب متافیزیک علم

کتاب «متافیزیک علم: درآمدی نظام‌مند و تاریخی» نوشته‌ی مارکوس شرنک، به بررسی نسبت میان علم و متافیزیک می‌پردازد و نشان می‌دهد که پرسش‌های بنیادی درباره‌ی قوانین طبیعت، علیت، و ماهیت دسته‌بندی‌های علمی همواره در کنار پیشرفت‌های علمی مطرح بوده‌اند. نویسنده ابتدا توضیح می‌دهد که چگونه در قرن بیستم رویکردهایی مانند پوزیتیویسم منطقی سعی داشتند متافیزیک را کنار بگذارند، اما در عمل بسیاری از مفاهیم علمی بدون پشتوانه‌ی متافیزیکی قابل فهم نبودند. او نمونه‌هایی از مباحث کلاسیک از ارسطو و هیوم تا کانت و فیلسوفان معاصر را بررسی می‌کند تا نشان دهد این پرسش‌ها ریشه‌ای تاریخی دارند.
بخش دوم کتاب به شیوه‌ای نظام‌مند، موضوعات اصلی متافیزیک علم را تحلیل می‌کند. از جمله اینکه قوانین طبیعت چه جایگاهی دارند و آیا صرفا بیان الگوهای مشاهده‌شده‌اند یا ماهیتی مستقل دارند. همچنین درباره‌ی علیت و نقش آن در علوم مختلف بحث می‌شود، به‌ویژه در فیزیک کوانتوم یا زیست‌شناسی که علیت به‌صورت پیچیده و احتمالی ظاهر می‌شود. مفاهیم دیگری مانند تمایلات و قابلیت‌ها، شرطی‌های خلاف واقع، انواع طبیعی و پرسش از ذات و ضرورت نیز به‌طور جداگانه بررسی می‌شوند تا روشن شود این مفاهیم چه کاربردی در علوم دارند.
نویسنده نشان می‌دهد که متافیزیک نه رقیب علم بلکه مکمل آن است. او توضیح می‌دهد که بررسی فلسفی این پرسش‌ها می‌تواند به فهم بهتر نظریه‌های علمی کمک کند و چارچوبی فراهم کند تا دانشمندان و فیلسوفان به شکلی دقیق‌تر درباره‌ی مفاهیم کلیدی علم گفت‌وگو کنند. کتاب با ساختاری آموزشی تنظیم شده و هر فصل علاوه بر طرح مباحث اصلی، منابعی برای مطالعه‌ی بیشتر معرفی می‌کند تا مخاطب بتواند مسیر پژوهشی خود را ادامه دهد.