«برهان طراحی» نوشته‌ی الیوت سوبر، بررسی انتقادی استدلال‌های وجود خدا بر‌اساس نظم موجود در جهان است. در‌واقع پس از کانت، استدلال‌های مربوط به وجود خدا به سه دستۀ کیهان‌شناختی، هستی‌شناختی و غایت‌شناختی تقسیم شده‌اند. برهان‌های طراحی که در طول تاریخ در اشکال مختلفی صورت‌بندی شده‌اند، از دستۀ براهین غایت‌شناختی‌اند که با استناد به نظم، چه در ساختار وجودی موجودات و چه در کل جهان به‌مثابۀ یک کل، از یک طراح صحبت می‌کنند که همان خدا باشد. سوبر، فیلسوف برجستۀ علم، اشکال مختلفی را که استدلال‌های طراحی در طول تاریخ داشته‌اند تشریح می‌کند و سپس اعتبار آن‌ها را با استفاده از ابزارهای «نظریۀ احتمالات» و «تحلیل فلسفی» ارزیابی می‌کند.
تمرکز اصلی کتاب بر دو نوع پایه‌ای از استدلال طراحی است: اولین استدلال، ناشی از طراحی ارگانیسمی است که به ویژگی‌های انطباقی پیچیدۀ موجودات می‌پردازد. طرفداران این استدلال که اغلب خلقت‌گرایان هستند، ادعا می‌کنند که چنین پیچیدگی‌ای را نمی‌توان به اندازۀ کافی با تکامل و از طریق انتخاب طبیعی، توضیح داد. دومین نوع استدلال طراحی که سوبر به دقت بررسی می‌کند، استدلال حاصل از نظم دقیق جهان است. این استدلال با مشاهدۀ این موضوع شروع می‌شود که اگر قوانین ثابت موجود در فیزیک و همچنین مقادیر اجسام کیهانی، حتی با فاصلۀ کمی با مقادیر واقعی خود متفاوت باشند، زندگی در جهان ما غیرممکن خواهد بود. نامحتمل بودن این شرایط، برخی را به استنباط وجود طراح می‌کشاند. سوبر همچنین نقدهای وارد شده بر این استدلال‌ها را بررسی و تحلیل می‌کند. وی به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه از این استدلال‌ها برای حمایت از وجود خدا استفاده‌شده است و چگونه توسط تحولات علمی و فلسفه به چالش کشیده‌شده است؛ او با تاریخ فکری مبحث برهان طراحی درگیر می‌شود و ریشه‌ها و دگرگونی‌های آن را در طول زمان ردیابی می‌کند. با این اوصاف، این کتاب برای علاقه‌مندان به حوزۀ دین، فلسفه و علم می‌تواند روشنگر و جذاب باشد.
کتاب برهان طراحی
سروش
الیوت سوبر
