کتاب «روانشناسی اخلاقی کنجکاوی» گردآوری شده توسط ایلهان اینان، لانی واتسن، دنیس ویتکوم و صفیه ییت، مجموعهای از مقالات است که کنجکاوی را از زوایای فلسفی، روانشناختی، اخلاقی و آموزشی بررسی میکند. در بخش ابتدایی کتاب ماهیت کنجکاوی مورد واکاوی قرار میگیرد: اینکه چه چیزی کنجکاوی را از علاقه یا پرسش ساده متمایز میکند، انواع مختلف آن چه هستند و چه عواملی انسانها را به دنبال کردن دانایی و کشف ترغیب میکنند، حتی وقتی نتیجهای فوری یا ضروری به همراه ندارد. همچنین تاریخچهی مفهومی کنجکاوی، از دیدگاه پیشامدرن تا دوران روشنگری بررسی شده است. بخش دوم به بعد روانشناختی کنجکاوی اختصاص دارد که در این قسمت نویسندگان به رابطهی کنجکاوی با خلاقیت، هیجانخواهی و فرآیندهای یادگیری پرداختهاند و نحوهی اندازهگیری و سنجش آن در انسانها را توضیح میدهند. همچنین تفاوت بین کنجکاوی بهعنوان یک فضیلت و کنجکاوی که ممکن است به رفتارهای نادرست منجر شود، تحلیل شده و نقش انگیزههای درونی و بیرونی در شکلگیری آن مورد بحث قرار گرفته است. بخش سوم کتاب به جنبههای اخلاقی کنجکاوی میپردازد. پرسشهایی مانند «آیا کنجکاوی همیشه مجاز است؟»، «حد و مرزهای اخلاقی آن کجاست؟» و «چه زمانی کنجکاوی میتواند به تجاوز به حریم خصوصی دیگران یا رفتارهای غیراخلاقی منجر شود؟» مطرح شدهاند. این بخش تلاش میکند روشن کند که کنجکاوی نه تنها ویژگی روانشناختی، بلکه مسئلهای اخلاقی است که میتواند بر تعاملات انسانی و تصمیمگیریها تأثیر بگذارد. کتاب «روانشناسی اخلاقی کنجکاوی» به جنبههای آموزشی کنجکاوی میپردازد. مقالات این بخش نشان میدهند که چگونه میتوان کنجکاوی را در محیطهای آموزشی پرورش داد، نقش معلمان و روشهای تدریس در این زمینه چیست و چگونه پرسشهای درست و هدایتشده میتوانند به توسعهی خلاقیت، کنجکاوی اخلاقی و رشد فردی منجر شوند.
درباره ایلهان اینان
ایلهان اینان استاد دانشگاه Bogaziçi ترکیه میباشد.