کتاب لیبرالیسم

کتاب «لیبرالیسم» اثر لئونارد هابهاوس اثری کلاسیک در فلسفه سیاسی است که اولین بار در سال 1911 منتشر شد. هابهاوس، جامعه شناس و نظریه پرداز سیاسی، یکی از چهره های برجسته جنبش لیبرالیسم جدید در بریتانیا بود. کتاب او تحلیلی عمیق از ایدئولوژی لیبرال است که بر اهمیت مسئولیت اجتماعی در کنار آزادی فردی تأکید دارد. او کتابش را با ردیابی توسعه تاریخی اندیشه لیبرال، از ریشه های آن در روشنگری تا شکل معاصر آن در اوایل قرن بیستم، آغاز کند. برای این کار او به شرح آرای متفکرانی مانند جان لاک، جان استوارت میل و توماس هیل گرین را می پردازد. در شکل معاصر لیبرالیسم، هابهاوس بیان می کند که لیبرالیسم از تمرکز بر آزادی فردی و اقتصاد آزاد به یک درک جدیدتر که شامل رفاه اجتماعی و مسئولیت جمعی است تکامل یافته است. او سپس به بیان اصول اصلی لیبرالیسم می پردازد که شامل «آزادی»، «برابری» و «برادری» است. به عقیدۀ وی، آزادی واقعی صرفا فقدا محدودیت نیست بلکه وجود شرایطی است که به افراد امکان می دهد که استعدادهای خود را رشد دهند. در واقع او آزادی را از تعریف صوری خود خارج می کند و با افزودن شرط «شرایط» آن را به نحو محتوایی تعریف می کند. درباب برابری نیز همینطور است. هابهاوس بیان می کند که مقصود از برابری چیزی بیش از برابری قانونی است و شرایط اجتماعی و اقتصادی باید به نحوی باشد که تمام افراد یک جامعه قادر باشند در جامعه مشارکت کامل داشته باشند. اصل سوم و آخر، برادری یا هبستگی اجتماعی است که به عقیدۀ نویسنده برای یک جامعۀ منسجم ضروری است. او این ایده های خود را در برابر لیبرالیسم کلاسیک قرن نوزدهم قرار می دهد که طی آن نتایج بازار آزاد منصفانه تلقی می شد. به بیان هابهاوس بازارهای غیرقابل تنظیم اغلب منجر به بی عدالتی اجتماعی و نابرابری اقتصادی می شوند. به همین دلیل او از دولتی صحبت می کند که می تواند گاها در نحوۀ کار بازار آزاد دخالت و تنظیم گری کند تا نارسایی های بازار آزاد مانند انحصار بر طرف شود و همچنین جامعه به سمت رفاه و عدالت اجتماعی حرکت کند.