کتاب گردن بند ملکه

کتاب «گردن بند ملکه» نوشته‌ی ایتالو کالوینو، نویسنده‌ی برجسته و خیال‌پرداز ایتالیایی، اثری کوتاه و در عین حال پرمعناست که نخستین بار حدود سال ۲۰۱۱ منتشر شد. این کتاب، دو داستان به ظاهر ساده اما عمیق را در بر می‌گیرد: «گردن بند ملکه» و «مرغ کارگاه».
در این دو روایت، کالوینو بار دیگر توانایی بی‌همتای خود را در آمیختن زندگی روزمره با لایه‌های فلسفی و طنز ظریف به نمایش می‌گذارد. شخصیت‌های اصلی، پیترو و توماسو، دو کارگر مسن و دوستان قدیمی هستند که شوخی‌های ساده‌ی کارگاهی و لحظات به ظاهر پیش‌پاافتاده‌ی زندگی‌شان، در قلم کالوینو به ماجراهایی پر از کنایه، پرسش‌های اخلاقی و طنزی تلخ بدل می‌شود. در داستان «گردن بند ملکه»، آن‌ها در کنار جاده به گردنبندی گران‌بها برمی‌خورند؛ کشفی که در ابتدا شبیه خوش‌شانسی است، اما به زودی به بحرانی از تردید و سوءظن بدل می‌شود: آیا باید آن را پنهان کنند، نگه دارند یا تسلیم قانون کنند؟ روایت با تعلیقی استادانه پایان می‌یابد و هیچ‌گاه سرنوشت نهایی گردنبند را آشکار نمی‌کند، تا جایی که خواننده خود باید با ابهام دست‌وپنجه نرم کند و انگیزه‌های انسانی را در دل موقعیت‌های اخلاقی ظاهرا کوچک بازاندیشی کند.
در داستان دوم، «مرغ کارگاه»، رقابتی کمیک بر سر یک تخم‌مرغ در محیط کارخانه، به تمثیلی از روابط انسانی، حسادت، رقابت و پوچی رفتارهای روزمره بدل می‌شود. این روایت، همچون اولی، نشان می‌دهد که چگونه جزئی‌ترین رویدادها می‌توانند پرده از پیچیدگی‌های اجتماعی و روانی انسان بردارند. سبک کالوینو در این کتاب، ساده و فریبنده است: او با زبانی سبک و بی‌پیرایه، طنزی ریزبینانه و نگاهی انسانی، جهان‌هایی کوچک می‌سازد که در نهایت بسیار بزرگ‌تر از ظاهر خود جلوه می‌کنند. مضامینی همچون شانس، اخلاق، دوستی، و تمایلات پوچ انسانی در دل این داستان‌ها به گونه‌ای مطرح می‌شوند که خواننده همزمان سرگرم و متفکر باقی می‌ماند.
در نهایت می‌توان گفت که این کتاب نه تنها نمونه‌ای خواندنی و موجز از نبوغ کالوینو است، بلکه پلی برای ورود به جهان فکری و تخیلی او به شمار می‌آید؛ جهانی که در آن هر رویداد روزمره می‌تواند به استعاره‌ای از سرشت انسان و پیچیدگی‌های اخلاقی و فلسفی او تبدیل شود.