کتاب انسان در عصر توحش

کتاب «انسان در عصر توحش» نوشته‌ی اولین رید (Evelyn Reed) به تحلیل ریشه‌های ستم بر زنان و تحول ساختارهای اجتماعی از منظر ماتریالیسم تاریخی می‌پردازد. رید در این کتاب، استدلال می‌کند که جوامع اولیه انسان‌ها عمدتا به‌صورت مادرشاهی (مادرسالار) سازمان یافته بودند و زنان نقش محوری در اداره اقتصادی، اجتماعی و مذهبی این جوامع داشتند. با ظهور کشاورزی و گسترش مالکیت خصوصی، به تدریج جوامع به سمت پدرسالاری تغییر جهت دادند.
رید در این کتاب به نقد دیدگاه‌های سنتی تاریخ‌نگاری پرداخته و تصریح می‌کند که تأکیدات غالب بر برتری مردان و نقش فعال آن‌ها در تاریخ، ناشی از تعصبات مردسالارانه است. او با استناد به تحقیقات انسان‌شناسانی همچون باخوفن و مورگان، بر این باور است که جوامع اولیه اغلب ماتریارکال بوده و در این جوامع، تبار از طریق مادر تعیین می‌شده است. زنان در این جوامع نه تنها مسئول تولید غذا و پرورش کودکان بودند، بلکه در ساختار اجتماعی و دینی نیز نقشی حیاتی داشتند.
در ادامه، رید به چگونگی تغییرات خانواده و ظهور نظام‌های پدرسالاری پرداخته و توضیح می‌دهد که چگونه توسعه کشاورزی مردانه، جنگ و خشونت سازمان‌یافته، و تحولات در نظام‌های اعتقادی، منجر به سقوط جامعه مادرشاهی و تبدیل آن به جوامع پدرسالار شد. او همچنین تأکید می‌کند که ستم بر زنان نه پدیده‌ای طبیعی، بلکه یک فرآیند تاریخی است که از تحولات اجتماعی و اقتصادی ناشی می‌شود.
یکی دیگر از نقاط کلیدی کتاب، نقد ساختارهای اجتماعی پدرسالاری است که به‌طور عمده مبتنی بر مالکیت خصوصی و انتقال ثروت از طریق مردان است. رید در این زمینه نشان می‌دهد که در جوامع پدرسالار، زنان به‌طور فزاینده‌ای از جایگاه‌های کلیدی خود در اقتصاد و تصمیم‌گیری‌های اجتماعی کنار گذاشته شدند و به موجوداتی تابع تبدیل شدند که تنها در حیطه خانواده نقش ایفا می‌کردند.
در نهایت، رید با تحلیل ریشه‌های تاریخی ستم بر زنان، به بررسی مبارزات معاصر آن‌ها برای دستیابی به برابری می‌پردازد و با استفاده از یک تحلیل ماتریالیستی، درک بهتری از وضعیت فعلی زنان و چالش‌های پیش رو ارائه می‌دهد. این کتاب یکی از آثار برجسته در مطالعات فمینیستی و انسان‌شناسی است که دیدگاه‌های سنتی در مورد تاریخ و جنسیت را به چالش می‌کشد و به بررسی نقش زنان در شکل‌گیری جوامع انسانی از دوران پیش از تاریخ تا به امروز می‌پردازد.