کتاب پری خوانی

کتاب «پری‌خوانی» اثر ژان دورینگ، تحلیلی از نقش محوری موسیقی و صدا در آیین‌های شمنی آسیای مرکزی و سیبری است. دورینگ، حاصل سال‌ها تحقیق میدانی خود را در این اثر گرد آورده و تأکید می‌کند که در این فرهنگ‌ها، موسیقی تنها یک عنصر آیینی نیست و ابزار اصلی و شاه‌کلید رسیدن به حالات تغییریافته‌ی هوشیاری و برقراری ارتباط با جهان‌های روحانی محسوب می‌شود. ایده‌ی محوری دورینگ این است که آوای شمن، شامل آواز، ریتم‌های طبل و سکوت‌های خاص، یک «زبان فراطبیعی» است. این صدا، واسطه‌ای است که شمن را قادر می‌سازد تا از جهان فیزیکی به قلمرو ارواح، خدایان و نیاکان سفر کند. نویسنده با تحلیل ساختارهای ریتمیک، ملودیک و بافتی این موسیقی‌ها، توضیح می‌دهد که آن‌ها چگونه عمل می‌کنند و بر ضربان قلب و امواج مغزی شمن و حاضران تأثیر گذاشته و آن‌ها را به حالت خلسه هدایت می‌کند. آوازها و صداهای تولیدی نیز حاوی کدهایی هستند که ارواح خاصی را فرا می‌خوانند. دورینگ در این کتاب، به جزئیات فنی اجرای شمنی نیز می‌پردازد و میان بخش‌هایی از مراسم که هدفشان درمان است با بخش‌هایی که برای فال‌گیری یا شکار ارواح به کار می‌روند، تمایز قائل می‌شود. سرعت و شدت نواختن طبل شمنی به حالت ذهنی شمن، نوع بیماری یا ماهیت ارواحی که باید با آن‌ها مقابله کرد، بستگی مستقیم دارد. همچنین، او نقش ابزارهایی مانند طبل شمنی را به عنوان موجودات زنده‌ی روحانی یا «اسب‌های شمن» بررسی می‌کند که برای سفر در قلمروهای ماورایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از نکاتی که دورینگ مطرح می‌سازد، رابطه‌ی موسیقی شمنی با قدرت‌های محلی در طول تاریخ است. او توضیح می‌دهد که در دوره‌های سرکوب (مانند زمان کمونیسم)، موسیقی به عنوان حامل و حافظ اصلی این آیین‌ها عمل کرده است؛ زیرا موسیقی در حافظه جمعی باقی می‌ماند و انتقال شفاهی آن آسان‌تر از حفظ متون یا اشیاء مادی بوده است. این کتاب نشان می‌دهد که در فرهنگ‌های شمنی، هنر و معنویت یکی هستند و موسیقی چگونه به عنوان یک نیروی حیاتی و فعال، امکان کیهان‌شناسی و شفابخشی را فراهم می‌سازد.