کتاب فلسفه اسلامی در چالش با اندیشه هایدگر

کتاب «فلسفۀ اسلامی در چالش با اندیشۀ هایدگر: هایدگر و نقد دوگانۀ وجود/ماهیت» اثر احمد رضوانی، پژوهشی تطبیقی است که در آن نویسنده به بررسی و مقایسه دقیق دیدگاه‌های متافیزیکی دو جریان فکری متفاوت، یعنی فلسفه وجودی مارتین هایدگر و سنت فلسفی و عرفانی اسلام، می‌پردازد. در این اثر، رضوانی نخست پس‌زمینه تاریخی و فلسفی هر دو رویکرد را ترسیم می‌کند و سپس به تفاوت بنیادی میان برداشت‌های غربی و اسلامی درباره مفهوم «وجود» و «ماهیت» می‌پردازد. نویسنده با ارائه چارچوب نظری، تبیین می‌کند که در فلسفه وجودی هایدگر، محور اصلی تفکر، تحلیل تجربه انسانی از وجود (Being) است؛ موضوعی که همواره در تنش و تقابل با برداشت‌های سنتی از ماهیت یا جوهر (Essence) قرار می‌گیرد. وی با استناد به متون اصلی و با بهره‌گیری از روش مقایسه‌ای، نقدهایی ساختاری بر برداشت‌های هایدگری از دوگانگی وجود و ماهیت ارائه می‌دهد. او با بررسی دقیق مفاهیم مطرح‌شده در آثار هایدگر، نشان می‌دهد که جدایی مفهومی میان وجود و ماهیت، از سوی برخی مفسران غربی به عنوان ابزار تفسیری جهت نقد تمدن مدرن به‌کار گرفته شده؛ امادر سنت اسلامی، وجود و ماهیت به عنوان دو وجه یک واقعیت کل‌گرا و مرتبط در نظر گرفته می‌شوند؛ بدین معنا که هرگونه تفکیک میان آن‌ها، همزمان با کاهش غنای معنوی و فراتر بردن از فهم یکپارچه از هستی همراه است. او استدلال می‌کند که برخلاف رویکرد هایدگری، که با جداسازی بین آنچه هست و آنچه باید باشد، قصد فراگشودن مسیرهای جدید شناختی را دارد، فلسفۀ اسلامی همواره بر وحدت و پیوند عمیق میان تمامی ابعاد هستی تأکید داشته است. بخش پایانی کتاب به بررسی پیامدهای نظری و عملی این اختلاف دیدگاه‌ها اختصاص یافته است. احمد رضوانی بر این باور است که برداشت‌های دوگانه و تفکیک‌گونه از هستی، تأثیر عمیقی بر مباحث فرهنگی، اخلاقی و حتی سیاسی زمان معاصر داشته و می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد شکاف‌های فکری و اجتماعی نیز بشود.