کتاب «ادا موسولینی؛ مقاومت زنان» نوشتهی تیلار جی. ماتسئو روایتی پژوهشی از همکاری سه زن در سالهای بحرانی جنگ جهانی دوم است. نویسنده با استفاده از اسناد آرشیوی و خاطرات باقیمانده تلاش میکند نشان دهد چگونه این سه زن با وجود تفاوتهای گسترده در پیشینهی سیاسی و اجتماعی، در برابر شبکهی نفوذ نازیها ایستادگی کردند. محور اصلی کتاب بر نقش پنهان اما تعیینکنندهی این زنان در نجات جان افراد، انتقال اطلاعات و حفظ اسنادی متمرکز است که میتوانستند معادلات سیاسی اروپا را تغییر دهند. ابتدا به معرفی جایگاه هر یک از شخصیتها پرداخته میشود: ادا موسولینی بهعنوان دختر بنیتو موسولینی و همسر گالهآتسو چانو، هیلده بایه بهعنوان یک افسر اطلاعاتی در دستگاه امنیتی آلمان، و امی پاردو که در میانهی آشفتگی سیاسی ایتالیا تلاش میکرد خانوادهی خود را از خطر نجات دهد. ماتسئو شرح میدهد که چگونه پس از سقوط موسولینی و اعدام چانو، فشار نازیها برای یافتن دفترچهی خاطرات محرمانهی او شدت گرفت و همین موضوع سرآغاز ارتباط میان این سه زن شد. هیلده که مأموریت داشت به دفترچهی خاطرات دست یابد، پس از مواجهه با پیامدهای سیاسی و انسانی این پرونده، مسیر دیگری را انتخاب میکند. رابطهی میان آن دو، که ابتدا بر پایهی بیاعتمادی و اجبار شکل گرفته بود، کمکم به نوعی مشارکت امنیتی تبدیل شد. در همین دوره نقشی که امی پاردو در شبکهی نجات زندانیان سیاسی و یهودیان ایفا کرد، اهمیت بیشتری پیدا میکند. او با استفاده از پیوندهای خانوادگی و ارتباطات اجتماعی توانست پل ارتباطی مهمی میان مقاومت ایتالیا و گروههای محلی باشد. فصول پایانی کتاب به نتایج این همکاری و پیامدهای گستردهی آن میپردازد.ماتسئو در این بخش بر نقش فردی هر زن در این روند تأکید میکند و نشان میدهد که تصمیمهای شخصی آنها چگونه بر سرنوشت رویدادهای آن دوره اثر گذاشت. این کتاب با ترکیب روایت تاریخی، تحلیل اسناد و بازسازی فضای سیاسی ایتالیا و آلمان در دههی ۱۹۴۰، تصویری روشن از مقاومت زنان در دل نظامهای دیکتاتوری ارائه میدهد. متن ضمن روایت ماجراهای پرتنش، بر پیچیدگی روابط سیاسی و انسانی آن دوران نیز تمرکز دارد و جایگاه این سه زن را بهعنوان بخشی از شبکهی مقاومت اروپا برجسته میکند.
درباره تیلار ماتسئو
تیلار جی مازئو مورخ فرهنگی آمریکایی-کانادایی و نویسنده پرفروش ترین آثار غیرداستانی روایی است.