کتاب آن سوی دیوار

کتاب آن سوی دیوار: تسخیر سفارت امریکا به روایت حبیب‌الله بیطرف به کوشش محمد محبوبی تلاشی است برای پر کردن یک خلأ مهم در تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی: روایت ایرانی از تسخیر سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸. در حالی که راویان آمریکایی آثار فراوانی در این باره منتشر کرده و روایت خود را در ذهن جهانیان تثبیت کرده‌اند، ادبیات ایرانی در این حوزه فقیر باقی مانده است. این کتاب، با گردآوری خاطرات دست اول یکی از مهم ترین چهره‌های این واقعه، به دنبال ایجاد توازن در این صف‌آرایی نامتوازن است. اهمیت این اثر، در جایگاه منحصر به فرد راوی آن نهفته است. حبیب‌الله بی‌طرف، هنگام تسخیر لانه جاسوسی دانشجوی دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران و نخستین مسئول انجمن اسلامی این دانشکده پس از انقلاب بود، نه تنها یکی از سه ایده‌پرداز اولیه‌ی تسخیر سفارت آمریکا به شمار می‌رود، بلکه به عنوان عضو شورای هماهنگی لانه جاسوسی و مسئول کمیته‌ی امور گروگان‌ها، در جریان بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها و تعاملات بوده و مواجهه‌ای نزدیک و دائمی با گروگان‌های آمریکایی داشته است. این سوابق، خاطرات او را به یک منبع کمیاب و دست اول تبدیل می‌کند.
این کتاب، که حاصل ضبط خاطرات در دو مرحله (سال‌های ۸۵-۸۶ و پاییز و زمستان ۱۴۰۲) است، به شکلی نظام‌مند، زمینه‌ها و پیامدهای این واقعه‌ی تاریخی را بررسی می‌کند. فصل‌هایی چون «دانشکده فنی، تقاطع علم و سیاست» و «خط امام در هندسه ایران»، به فضایی می‌پردازند که به شکل‌گیری تفکر دانشجویان مسلمان پیرو خط امام منجر شد. بخش‌هایی با عناوین «در اندیشه بست‌نشینی» و «پیدایش خط امامی‌ها»، به تفصیل به روند تصمیم‌گیری برای این اقدام می‌پردازند.
در ادامه، کتاب با فصل‌های «۶۶ آمریکایی» و «پنجه در پنجه عقاب»، به قلب ماجرای تسخیر و مدیریت بحران گروگان‌گیری وارد می‌شود و در نهایت، با «وداع با لانه جاسوسی»، این دوره‌ی ۴۴۴ روزه را به پایان می‌رساند. لازم به ذکر است که مطالب کتاب، صرفا روایت و خاطرات شخصی مهندس بی‌طرف است و لزوما بیانگر دیدگاه تمام تشکیلات دانشجویان پیرو خط امام نیست.در نهایت این اثر، به همراه اسناد و عکس‌های ضمیمه‌شده، یک کتاب تاریخی ارزشمند برای درک بهتر یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود.