کتاب یک شاهزاده هخامنشی

کتاب «یک شاهزاده هخامنشی» اثر پژوهشگر برجسته، علیرضا شاپور شهبازی، روایتی تحلیلی از تاریخ ایران در سده‌ی پنجم پیش از میلاد است که از طریق زندگی پرفرازونشیب کورش جوان، یکی از نامدارترین شاهزادگان هخامنشی، روایت می‌شود. نویسنده به واکاوی ساختار قدرت، رقابت‌های خانوادگی و کشمکش‌های سیاسی در دورانی می‌پردازد که شاهنشاهی هخامنشی با بحران‌های داخلی و تهدیدهای خارجی، به ویژه از سوی یونان، دست و پنجه نرم می‌کرد.
شهبازی داستان را در بستری از یک امپراتوری رو به افول قرار می‌دهد؛ دورانی که آرمان‌های بنیادگذاران بزرگی چون کورش کبیر و داریوش، جای خود را به فساد، زرپرستی و دسیسه‌های درباری داده بود. در چنین فضایی، کورش جوان، فرزند داریوش دوم، با آموزش‌های پهلوانی، راستی و میهن‌دوستی پرورش می‌یابد. کتاب به زیبایی این تضاد را به تصویر می‌کشد: شاهزاده‌ای که تجسم فضایل گذشتگان است، در برابر برادرانی خوشگذران و درباریانی که درگیر سیاست‌های شخصی هستند.
روایت کتاب بر تلاش کورش جوان برای تصاحب تاج و تخت از برادرش، اردشیر دوم، متمرکز است؛ تلاشی که به نبرد سرنوشت‌ساز و بدفرجام «کوناکسا» ختم می‌شود. این کارزار، نقطه‌ی اوج است؛ جایی که جاه‌طلبی و قدرت‌خواهی، چیزی جز مرگ و برادرکشی به ارمغان نمی‌آورد و شاهزاده‌ی جوان، با وجود دلاوری، در میدان نبرد کشته می‌شود. شهبازی صرفا به شرح نبرد نمی‌پردازد، بلکه به دقت به نقش شخصیت‌های دیگر مانند مادر قدرتمندشان، پروشیاتی، و دولتمرد بانفوذی چون چیسه‌فرنه نیز اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که این درگیری، حاصل شبکه‌ای پیچیده از اتحادها و دشمنی‌های سیاسی بوده است.
نویسنده با در نظرگیری و توجه بر بر منابع کهن و تحقیقات اخیر تاریخ پژوهان، خواننده را با جزئیات ساختار حکومتی هخامنشیان، نقش خشترپاوان‌ها و فرماندهان نظامی و همچنین سیاست‌های پیچیده‌ی ایران در قبال دولت‌شهرهای یونانی، به ویژه در جریان جنگ‌های پلوپنزوس، آشنا می‌کند.
«یک شاهزاده هخامنشی» در نهایت، تصویری تازه از یک دوره‌ی پرآشوب و شخصیتی ناکام ارائه می‌دهد که می‌کوشید میراث ایران باستان را احیا کند، اما خود قربانی همان انحطاطی شد که در پی اصلاح آن بود.