کتاب ایران و بلژیک در دوره قاجار

کتاب «ایران و بلژیک در دورۀ قاجار: روابط سیاسی بر اساس اسناد وزارت امور خارجه» اثر عباس رضاپور، پژوهشی مستند است که به بررسی دقیق ابعاد روابط ایران و بلژیک در دوران قاجار می‌پردازد. رضاپور در این اثر با استناد به اسناد و مدارک دست‌نویس، نامه‌ها، گزارش‌های رسمی و منابع متنی، سعی کرده است تا زوایای کمتر شناخته‌شده تعاملات دیپلماتیک، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی میان این دو کشور را کشف کرده و تصویر جامع و دقیقی از نحوه‌ی برخوردها و تبادلات در آن دوران ارائه دهد. وی در نخستین بخش کتاب، فضای سیاسی و اجتماعی ایران عصر قاجار را به دقت ترسیم می‌کند؛ دورانی که با بحران‌های داخلی و فشارهای خارجی همزمان، نیاز به بازنگری در سیاست‌های داخلی و خارجی را رقم زده بود. نویسنده توضیح می‌دهد که در چنین شرایطی، ایران به دنبال برقراری ارتباطاتی با کشورهای اروپایی برای بهره‌مندی از فناوری، دانش و تجارب نوین بود. به ویژه، بلژیک به عنوان یکی از نمایندگان مدرنیته اروپایی وارد عرصه روابط خارجی ایران شد و این ورود فرصتی برای دو جانبه‌سازی مبادلات در حوزه‌های مختلف فراهم گردید. پس از این رضاپور با استناد به نامه‌های رسمی، اسناد مربوط به سفارتخانه‌ها و گزارش‌های روزنامه‌های معاصر، روند گفتگوها و تبادلات رسمی را به تصویر می‌کشد. او نشان می‌دهد که چگونه مدیران ایرانی در طول دوران قاجار، با بهره‌گیری از استراتژی‌های نوین و دیپلماتیک، سعی در حفظ منافع ملی و همزمان کسب تجربیات مدرن خارجی داشتند. از سوی دیگر، گفتگوهای پشت‌پرده و توافقات جزئی مطرح شده در این بخش، نگاهی دقیق به نحوه تنظیم روابط و تأثیر تداخل منافع سیاسی و اقتصادی در مباحث دیپلماتیک می‌دهد. این محور دیپلماتیک تحلیل کتاب را شکل می‌دهد. بخش دیگری از محتوای کتاب به بررسی روابط اقتصادی می‌پردازد. رضاپور به تحلیل اسناد مالی و اقتصادی دوران قاجار می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه قراردادهای تجاری میان ایران و بلژیک زمینه‌ساز انتقال کالاها، فناوری‌های نوین و حتی ایده‌های مدیریتی شد. در نهایت، نویسنده به بررسی تبادلات فرهنگی، علمی و آموزشی می‌پردازد که در تعاملات ایران و بلژیک دوران قاجار مشاهده می‌شود. او به نقل از منابع، حضور دانشمندان، روشنفکران و هنرمندان ایرانی در محافل علمی و فرهنگی در بلژیک و بالعکس را بازگو می‌کند.