کتاب اقلیم حضور

«اقلیم حضور، یادنامه شاهرخ مسکوب»، مجموعۀ گفتگوها، نوشته‌ها و مقالاتی درباره «شاهرخ مسکوب» به کوشش علی دهباشی است که به گوشه‌های گوناگون زندگی، اندیشه‌ها و آثار او می‌پردازد. کتاب مقدمه‌ای به قلم دهباشی دارد، او در جایی از این مقدمه از قول داریوش شایگان درباره‌ی مسکوب می‌نویسد: «او بزرگتر از آثارش بود».
شاهرخ مسکوب متولد ۱۳۰۴ در بابل است. او دوره ابتدائی را در مدرسه علمیه پشت مسجد سپه‌سالار تهران گذراند و از کلاس پنجم ابتدائی مطالعه رمان و آثار ادبی را شروع کرد. در سال ۱۳۲۷ از دانشگاه تهران لیسانس حقوق گرفت و به فعالیت در احزاب چپ پرداخت. بعد از کودتای ۲۸ مرداد به زندان افتاد و به سختی شکنجه شد و تا اردیبهشت ۱۳۳۶ در زندان بود. بعد از زندان به تحقیق در زمینه فرهنگ و ادبیات روی آورد و ترجمه‌هایی از آثار ادبی جهان از خود به یادگار گذاشت. پس از انقلاب شاهرخ مسکوب به خارج از کشور رفت و عمده این سال‌ها را در فرانسه گذرانید. او در سال ۱۳۸۴ در شهر پاریس درگذشت.
«اقلیم حضور» مجموعه‌ای از نوشته‌های حلقۀ معاشران و دوستان مسکوب است که هریک با تعبیری تحسین‌آمیز از خلقیات و ویژگی‌های اخلاقی و سلوک انسانی و عاطفی او یاد کرده‌اند. علاوه بر، ویژگی‌های برجستۀ انسانی، مسکوب متفکر، نظریه‌پرداز ادبی، شاهنامه و حافظ‌‌پژوه یگانه‌ای بود. مطالعات دقیق و موشکافانۀ او در حوزۀ ادبیات حماسی غرب و شاهنامۀ فردوسی منجر به خلق آثاری شد که در عرصۀ شناخت اسطوره‌های شاهنامه و پیشینۀ آن در باورهای دینی و ملی ایرانیان ماندگار است و هرگز رنگ کهنگی نمی‌گیرد و هر چه بگذرد ارزش‌های ناشناخته‌اش بیشتر نمایان خواهد شد. شهرت او تا حد زیادی وامدار پژوهش‌های او در شاهنامه است. کتاب «ارمغان مور» و «مقدمه‌ای بر رستم و اسفندیار» از جمله مهم‌ترین منابع در زمینه شاهنامه‌پژوهی به شمار می‌روند. کتاب دوجلدی «روزها در راه» و «سوگ مادر» از آثار ماندگار دیگر مسکوب و در واقع یادداشت‌های روزانۀ او هستند.
یکی دیگر از ویژگی‌های زندگی اجتماعی شاهرخ مسکوب جنبه‌ی روشنفکری اوست؛ این زمینۀ زندگی او مثل ابعاد دیگر شخصیتش متفاوت از دیگران است. او با عضویت در حزب توده در دهۀ بیست وارد جریانات روشنفکری و سیاسی شد، تأملات او در زندان و بعد حوادث هولناک مجارستان و رفتار شوروی‌ها و ماجرای ملی شدن نفت و عکس‌العمل نادرست رفقایش منجر به جدایی و انزجار او از «اردوگاه» استالینیسم شد. آنچه که مسکوب در نقد روشنفکری این دوره و خودش نوشته از مهم‌ترین نقدهای سیاسی تاریخ معاصر ایران هستند.
دربارۀ مسکوب، گفتگو، نقد کتاب‌های شاهرخ مسکوب، شب شاهرخ مسکوب، نامه‌ها و از آثار مسکوب بخش‌های مختلف این کتاب هستند که در هر بخش نوشته‌ها و مقالات متعددی از نویسندگان و متفکران صاحب نام ایران آمده است. داریوش شایگان، کامران فانی، جلال ستاری، یوسف اسحاق‌پور، سیروس علی‌نژاد، جلیل دوست‌خواه، عبدالله کوثری، حورا یاوری، مسعود بهنود، احمد کریمی حکاک و... از جمله‌ی این افراد هستند.