کتاب How To Be a Stoic

کتاب «چگونه یک رواقی باشیم»، نسخه‌ای فشرده از سه سرچشمه‌ی اصلی فلسفه‌ی رواقی است: آثار اپیکتتوس، سنکا و مارکوس اورلیوس، که در قالب مجموعه‌ی «ایده‌های بزرگ» انتشارات پنگوئن در سال ۲۰۲۰ منتشر شده است. این اثر، برگزیده‌ای موجز از تأملات، گفتارها و رساله‌های این سه فیلسوف است که هر یک در دوره‌ای متفاوت از تاریخ روم می‌زیسته‌اند اما در یک اصل مشترک‌اند: هنر زیستن در هماهنگی با عقل، طبیعت و فضیلت. هدف مجموعه آن است که پیام‌های اساسی رواقی‌گری را برای ذهن مدرن بازگو کند؛ فلسفه‌ای که بر کنترل واکنش‌ها، پذیرش سرنوشت و زیستن در اکنون تأکید دارد. کتاب با آموزه‌های اپیکتتوس آغاز می‌شود، بنده‌ی آزادشده‌ای که از دل تجربه‌ی رنج، فلسفه‌ی کنترل درونی را می‌پرورد. او می‌آموزد که انسان نمی‌تواند بر وقایع بیرونی مسلط شود، بلکه باید بر قضاوت خود نسبت به آنها چیره گردد. گزیده‌هایی از انکریدیون و گفتمان‌ها، یادآور این است که آرامش نه در تغییر جهان، بلکه در تغییر نگرش ما به جهان است. در ادامه، سنکا در رساله‌ی معروف درباره کوتاهی زندگی، مفهوم زمان را به پرسش می‌کشد: او هشدار می‌دهد که عمر کوتاه نیست، بلکه ما آن را با دغدغه‌های بیهوده و تأخیر در زندگی تلف می‌کنیم. پیام او دعوتی است به زندگی در لحظه و ارزش‌گذاری بر تجربه‌ی حال. در پایان، گزیده‌هایی از تأملات مارکوس اورلیوس، امپراتور-فیلسوف روم، ما را به وحدت با کل هستی فرامی‌خواند؛ او از چشم‌اندازی کیهانی، ناپایداری همه چیز را یادآور می‌شود و فضیلت را یگانه خیر حقیقی می‌داند. درون‌مایه‌ی مشترک این سه فیلسوف، تمایز میان آنچه در اختیار ماست و آنچه نیست، و تربیت ذهن برای پذیرش آرام و خردمندانه‌ی واقعیت است. فضیلت در نگاه رواقی، تنها خیر واقعی است و همه‌ی چیزهای بیرونی ثروت، قدرت، سلامت در شمار «بی‌تفاوت‌های ترجیحی» قرار می‌گیرند. از دل این نگرش، نوعی اخلاق جهانی برمی‌خیزد که انسان را نه در مقام فردی منزوی، بلکه جزئی از طبیعت و جامعه‌ی انسانی می‌بیند. این مجموعه به سبب ایجاز و وضوحش، مدخلی درخشان برای تازه‌واردان به فلسفه‌ی رواقی است. با وجود فقدان تفسیر تاریخی و پیوندهای میان‌متنی، انتخاب دقیق و سنجیده‌ی گزیده‌ها باعث شده که روح کلی مکتب آشکار شود. خواننده در هر صفحه با پرسشی اخلاقی و تأملی عملی روبه‌رو می‌شود: چگونه باید زیست؟ چه چیز را باید کنترل کرد؟ و چگونه می‌توان در جهانی پر از دگرگونی، آرام ماند؟ «چگونه یک رواقی باشیم» پاسخی است ساده و ژرف به این پرسش‌ها؛ یادآوری اینکه آزادی واقعی نه در قدرت بیرونی، بلکه در استادی بر خویشتن است.