کتاب «کوبیسم و فرهنگ» نوشتهی مارک آنتلیف و پاتریشیا لایتن، به بررسی کوبیسم در بستر تاریخی، اجتماعی، و سیاسی فرانسه در اوایل قرن بیستم میپردازد. برخلاف رویکردهای رایج که بیشتر روی ویژگیهای بصری یا نوآوریهای فرمی این جنبش تمرکز دارند، این کتاب تلاش میکند نشان دهد که کوبیسم در تعامل با جریانهای فکری و اجتماعی زمان خودش شکل گرفته است. دوره زمانی مورد بررسی، از شکلگیری اولیه کوبیسم حدود سال ۱۹۰۸ شروع میشود و تا زمان جنگ جهانی اول ادامه دارد. نویسندگان در این کتاب به پیوند کوبیسم با مسائلی مثل استعمار، نژاد، و جنسیت میپردازند. آنها تأثیر نگاه فرانسویها به «هنر ابتدایی» و فرهنگهای غیرغربی را بر فرمها و موضوعات کوبیستی بررسی میکنند. در همین راستا، اشاره میشود که کوبیسم در دورهای پدید آمد که بحثهای زیادی درباره ملیگرایی، آنارشیسم، و ایدههای ضد روشنگری در جریان بود. نویسندگان تلاش میکنند نشان دهند که بسیاری از آثار این جنبش، بازتابی از این تنشها و دغدغهها بودند، نه فقط آزمایشهای صرفا بصری یا تکنیکی. بخشهایی از کتاب هم به رابطه کوبیسم با سنتهای کلاسیک و برداشت هنرمندان از آن اختصاص دارد. همچنین، نقش جنسیت و حضور زنان در جنبش کوبیسم مورد توجه قرار گرفته، از جمله اینکه چگونه برخی از مفاهیم بصری با دیدگاههای جنسیتی زمانه در ارتباط بودند. در ادامه، به تحولات فرمی مثل خلق تکنیک کلاژ و نحوه استفاده از مواد جدید پرداخته میشود. این نوآوریها در کنار شرایط اجتماعی آن دوره، از جمله تحولات صنعتی و فرهنگی، بررسی میشوند. در کتاب «کوبیسم و فرهنگ» همچنین روند حرکت کوبیسم به سمت انتزاع کامل، در کنار عوامل فرهنگی و تاریخی، تحلیل میشود. نویسندگان معتقدند برای درک دقیقتر این جنبش، باید آن را در زمینهی گستردهتری از تحولات فکری، فرهنگی و سیاسی زمان خودش دید، نه صرفا به عنوان حرکتی در تاریخ هنر مدرن.
درباره مارک انتلیف
مارک انتلیف (1957- ) استاد تاریخ هنر در دانشگاه جان هاپکینز میباشد.