کتاب از کاناپه تا پول

کتاب «از کاناپه تا پول: گفت‌وگویی درباره روانکاوی معاصر» نوشته‌ی آنتونینو فرو اثری عمیق، بدیع و تأمل‌برانگیز است که با زبانی خلاقانه و روایتی گفت‌وگومحور، به بررسی تاثیرات ظریف اما فراگیر سرمایه‌داری نئولیبرال بر روانکاوی امروز می‌پردازد. فرو در این کتاب، با بهره‌گیری از یک گفت‌وگوی خیالی میان خود و شخصیتی دیگر، نشان می‌دهد چگونه منطق بازار، با تاکید بر سود، بهره‌وری، رقابت و فردگرایی، به‌تدریج در تار و پود زبان، مفاهیم و حتی اهداف روانکاوی رسوخ کرده است؛ فرآیندی که در نگاه او می‌تواند روانکاوی را از جست‌وجویی صبورانه در اعماق ناخودآگاه، به معامله‌ای هدف‌محور و سطحی فرو بکاهد.
او به شیوه‌ای دقیق و انتقادی، ابعاد مختلف این نفوذ را واکاوی می‌کند: از شکل‌گیری ذهنیت‌های فردگرایانه، مصرف‌گرا و مبتنی بر عملکرد در بستر فرهنگ معاصر، گرفته تا ورود مفاهیمی چون «بهره‌وری درمانی»، «سرمایه‌گذاری عاطفی» و «مدیریت خود» به ادبیات و عمل روانکاوی. فرو هشدار می‌دهد که چنین تحولاتی می‌توانند رابطه تحلیلی را، که قرار است فضایی امن، باز و فارغ از قضاوت برای کاوش ناخودآگاه باشد، به تعاملی معامله‌محور و وابسته به نتیجه تبدیل کنند؛ تغییری که خطر از دست رفتن پیچیدگی‌ها، ابهامات و ظرفیت‌های خلاقانه روانکاوی را در پی دارد. او همچنین به نقش مسائل مالی در تعیین مسیر درمان می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه دغدغه‌های اقتصادی می‌توانند به‌طور نامحسوس بر تصمیمات بالینی و رابطه میان درمانگر و مراجع سایه بیندازند.
با وجود این نقدها، فرو رویکردی ناامیدانه ندارد؛ او بر ضرورت حفظ اصالت روانکاوی در برابر فشارهای بازار تاکید می‌کند و خواننده را دعوت می‌کند تا به اصول بنیادی این رشته، مانند تمرکز بر ناخودآگاه، اهمیت رابطه انتقالی و ارزش فرآیندهای تحلیلی طولانی‌مدت وفادار بماند. «از کاناپه تا پول» کتابی است که با روایتی هوشمندانه، پر استعاره و چندلایه، نه‌تنها روانکاوان، بلکه هر ذهن پرسشگری را که به ارتباط میان روان، جامعه و قدرت علاقه‌مند است، به چالشی فکری دعوت می‌کند؛ اثری که در عین انتقاد، امید به بازاندیشی و بازسازی معنا در دل روانکاوی معاصر را زنده نگه می‌دارد.