کتاب هندسه شگفت انگیز

کتاب «هندسه شگفت انگیز: یک داستان ریاضی» نوشته‌ی دیوید آچیسون، ریاضیدان برجسته‌ی بریتانیایی و عضو بازنشسته‌ی کالج جیزس آکسفورد، اثری لذت‌بخش و سرشار از شگفتی‌های ریاضی است که با هدف آشناسازی مخاطبان عمومی با زیبایی‌های هندسه نوشته شده است. این کتاب نخستین‌بار در ژانویه‌ی ۲۰۲۱ توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شد و با تصاویری فراوان و زبانی زنده و محاوره‌ای، سفری تاریخی، شهودی و سرگرم‌کننده به دنیای هندسه ارائه می‌دهد.
آچیسون در این روایت علمی-روایی، هندسه را نه صرفا مجموعه‌ای از تعاریف و اثبات‌های انتزاعی، بلکه داستانی زنده از ایده‌ها، پرسش‌ها و شهودهای بشری معرفی می‌کند. از همان آغاز کتاب، با ترسیم یک نیم‌دایره و کشف زاویه‌ی همیشه قائم در نقطه‌ای تصادفی بر روی آن، نویسنده ذهن مخاطب را به جست‌وجوی پشت‌پرده‌ی این پدیده‌ی شگفت‌انگیز دعوت می‌کند. از این نقطه، کتاب لایه‌لایه به عقب می‌رود و نتایج کلاسیکی چون قضیه‌ی فیثاغورث، دایره‌ی تالس، قوانین تشابه، هندسه‌ی مختصات و حتی مباحث پیشرفته‌تری همچون قضیه‌ی سوا، تقارن، و هندسه‌ی نااقلیدسی را با روایتی روشن و زبانی قابل‌فهم واکاوی می‌کند. یکی از وجوه برجسته‌ی کتاب، تلفیق درخشان تاریخ و ریاضیات است. آچیسون تنها به شرح قضایا بسنده نمی‌کند، بلکه با معرفی چهره‌هایی چون اقلیدس، لوئیس کارول، و دیگر ریاضیدانان تأثیرگذار، زمینه‌ی انسانی و تاریخی این مفاهیم را نیز به تصویر می‌کشد. او در ضمن روایت ریاضی، حکایات جذابی از منشأ قضایا، رقابت‌های فکری و لحظات کشف علمی بازگو می‌کند که به فهم بهتر و لذت‌بخش‌تر محتوا می‌انجامد. کاربردهای واقعی هندسه نیز از دیگر نکات برجسته‌ی این کتاب است: از معماری و طراحی گرفته تا تحلیل پرتابه‌ها و استفاده از مماس‌ها در توصیف حرکت، آچیسون همواره نشان می‌دهد که هندسه نه تنها زیبا، بلکه کاربردی و زنده است. نویسنده با سبکی شوخ‌طبعانه و بدون پیچیدگی‌های غیرضروری، مفاهیم پیچیده‌تری مانند ارتباط هندسه با حساب دیفرانسیل و انتگرال یا ترکیب دیدگاه‌های تحلیلی و شهودی را به‌نحوی ارائه می‌دهد که هم خواننده‌ی علاقه‌مند و هم دانش‌آموز کنجکاو بتواند به آن دست یابد. این کتاب در عین ساده‌فهمی، هرگز دقت ریاضی را قربانی نمی‌کند؛ بلکه اثبات‌ها را با روایتی جذاب و روشن در دل روایت جای می‌دهد و مخاطب را به عمق درک هندسی سوق می‌دهد.
آچیسون که پیش‌تر آثاری چون «۱۰۸۹ و همه‌ی این‌ها» و «داستان حساب دیفرانسیل و انتگرال» را نوشته، همواره بر آن بوده تا مرز میان لذت، معنا و فهم ریاضی را از میان بردارد. در این کتاب نیز او به وعده‌ی همیشگی خود وفادار مانده و سفری پرشور، روشن و الهام‌بخش در دل هندسه ارائه کرده است. شگفت‌انگیز هندسه نه‌تنها کتابی برای فهم بهتر دایره‌ها و مثلث‌ها، بلکه در اصل تجلیلی است از زیبایی، ظرافت و انسانیت پنهان در دل فرمول‌ها و خطوط.