کتاب اینترنت ندارم پس نیستم

کتاب «اینترنت ندارم، پس نیستم» نوشته فردین علیخواه، مجموعه‌ای از جستارهای کوتاه و زیرکانه است که با نگاهی جامعه‌شناختی به تحلیل زندگی روزمره ایرانیان می‌پردازد. این اثر که در واقع جامعه‌شناسی زندگی روزمره است، از تحلیل ساختارهای قدرت فاصله می‌گیرد و لنز دوربین خود را بر روی ریزه‌کاری‌ها، عادت‌ها و کنش‌های به ظاهر پیش‌پاافتاده‌ای زوم می‌کند که در واقع حامل پیام‌های فرهنگی جامعه هستند.
علیخواه گاهی به صورت طنزآمیز، پدیده‌هایی چون نوع لباس پوشیدن، چیدمان آشپزخانه، یا حتی احساس بی‌حوصلگی را بهانه‌ای برای یک تحلیل ژرف اجتماعی قرار می‌دهد. او معتقد است، حتی ساده‌ترین رفتارهای ما در دنیای مدرن، تحت تأثیر نیروهای اجتماعی، فرهنگی و فناورانه شکل می‌گیرند و قابل تفسیرند. عنوان کتاب از یکی از جستارهای آن گرفته شده که به نقد وابستگی شدید انسان معاصر به اینترنت می‌پردازد؛ جایی که «بودن» در شبکه به معنای «وجود داشتن» است و غیبت از آن، به منزله حذف از حیات اجتماعی تلقی می‌شود. این جستار به خوبی بیانگر جامعه‌ای است که بیش از آنکه به واقعیت وفادار باشد، در اسارت بازنمایی‌های دیجیتال خود قرار گرفته است. در بیش از چهل جستار این مجموعه، موضوعات متنوعی مورد بررسی قرار می‌گیرند. در جستار «بلاگریسم و شبیه‌سازی»، پدیده بلاگرها و فرهنگ مصرف‌گرایی و «خودنمایی دیجیتال» که به یکدست شدن سبک زندگی و آرزوها منجر شده، به نقد کشیده می‌شود.
از سوی دیگر، جستار درخشان «خانه، جایی برای معمولی شدن» به اهمیت خانه به عنوان پناهگاهی برای رهایی از فشارهای اجتماعی و رقابت برای «خاص بودن» می‌پردازد. در مقابل، «آشپزخانه، نمایشگاه مصرف‌گرایی» نشان می‌دهد که چگونه حتی فضاهای شخصی ما نیز به ویترین‌هایی برای نمایش مصرف بدل شده‌اند. نویسنده همچنین در جستارهایی چون «نسلی که حرف‌گوش‌کن نیست» و «کودکانی که بازیشان کار است»، به تغییرات نسلی و دگرگونی‌های خانواده ایرانی بدون قضاوت‌های کلیشه‌ای می‌پردازد. علیخواه در این کتاب، از دل پدیده‌هایی ساده چون «لنگه‌به‌لنگه‌پوشی» یا «احترام به بزرگترها»، مسائل پیچیده‌ای نظیر هنجارشکنی، قدرت اجتماعی و تغییرات فرهنگی را تبیین می‌کند.
در نهایت، «اینترنت ندارم، پس نیستم» بازنمایی در برابر جامعه امروز ایران است که به ما کمک می‌کند خودمان و رفتارهایمان را در فضایی بزرگ‌تر ببینیم و بفهمیم. این کتاب برای تمام کسانی نوشته شده است که علاقه‌مندند با نگاهی تازه و تحلیلی به دنیای پیرامون خود و روزمرگی‌هایشان بنگرند.