کتاب درآمدی به فلسفه اخلاق اسلامی

کتاب «درآمدی به فلسفه اخلاق اسلامی» نوشته‌ی محسن جوادی، استاد فلسفه و پژوهشگر حوزه‌ی فلسفه اخلاق، با هدف ارائه‌ی تصویری روشن و نظام‌مند از مبانی، مسائل و رویکردهای فلسفه اخلاق در سنت اسلامی تدوین شده است. نویسنده در این کتاب کوشیده است تا با زبانی روان و در عین حال دقیق، خواننده را با مهم‌ترین پرسش‌ها و مباحث این حوزه آشنا کند و جایگاه فلسفه اخلاق اسلامی را در میان دیگر سنت‌های فکری، به‌ویژه فلسفه اخلاق غربی، روشن سازد. به طور کلی می‌توان گفت که اخلاق اسلامی، بیش از هر چیزی، نزدیک به اخلاق فضیلت‌گرا است. در همین راستا است که ساختار کتاب به صورت موضوعی تدوین گشته است. نویسنده در فصول مختلف به موضوعات متعددی من جمله نفس انسان، سعادت، فضیلت، عدالت، فضایل الهیاتی، محبت و دوستی و نسبت دین و اخلاق پرداخته است. در طول کتاب، علاوه بر آرای فلاسفۀ مختلف، هم در حوزه‌ی اسلامی و هم در حوزه‌ی غربی، به متون دینی به ویژه قرآن به طور مکرر ارجاع داده شده است. با این حال این ارجاعات به منظور طرح مبانی نظری و بنیادین در فلسفه اخلاق اسلامی است و هدف نویسنده، به طور کلی، بحث‌های کلامی نبوده است. در واقع، نویسنده بحث می‌کند که قرآن، سنت، عقل و اجماع، هر یک نقشی در شکل‌گیری نظریه‌های اخلاقی ایفا کرده‌اند. وی به ویژه بر نقش عقل در کشف و درک ارزش‌های اخلاقی تأکید می‌کند و به بحث‌های کلامی و فلسفی درباره‌ی استقلال یا وابستگی اخلاق به دین می‌پردازد. از طرف دیگر، دیدگاه‌های فیلسوفان مسلمان درباره‌ی ماهیت خیر و شر، غایت زندگی انسانی و رابطه سعادت با فضیلت بررسی شده اند. علاوه بر این، بخش مهمی از کتاب به بررسی نسبت فلسفه اخلاق اسلامی با فلسفه اخلاق معاصر اختصاص دارد. نویسنده کوشیده است تا نقاط اشتراک و افتراق این دو سنت را نشان دهد و امکان‌های گفت‌وگوی میان ‌فرهنگی را بررسی کند. او بر این باور است که فلسفه اخلاق اسلامی، با وجود تفاوت‌های مبنایی با مکاتب غربی، می‌تواند در مباحث جهانی اخلاق، حرفی تازه و قابل دفاع داشته باشد.