کتاب علم و دین

کتاب «علم و دین» نوشته‌ی فیلیپ کلایتون، مدخلی مقدماتی اما نسبتا جامع درباره علم و دین است. در این کتاب، که بخشی از مجموعه‌ی کتب مقدماتی انتشارات راتلج است، تلاش شده است تا تصویری روشن و بی‌طرفانه از مهم‌ترین مباحث، پرسش‌ها و مناقشات این حوزه ارائه شود و خواننده را به اندیشیدن در این حوزه راغب کند. کتاب با این بحث آغاز می‌شود که دین و علم، دو نیروی اجتماعی و فکری قدرتمند در جهان امروز هستند که گاه هم‌پوشانی و گاه تعارض دارند. در حالی که در گذشته بسیاری آن‌ها را سازگار می‌دانستند، امروز در افکار عمومی اغلب به‌عنوان دو حوزه‌ی متضاد دیده می‌شوند. نویسنده در این مقدمه، با مرور تاریخچه‌ی تعامل این دو، از دوران هماهنگی نسبی در قرون وسطی تا جدال‌های عصر مدرن، پیش‌زمینه‌ی لازم برای ورود به مباحث معاصر را فراهم می‌کند. در ادامه، کتاب به پرسش‌های بنیادینی می‌پردازد، از جمله: آیا باید میان علم یا دین یکی را برگزید، یا می‌توان به علم و دین، با هم، پایبند بود؟ آیا نظریه‌ی تکامل با ایمان دینی سازگار است؟ جایگاه معجزه در جهانی که با قوانین طبیعی توضیح داده می‌شود چیست؟ و آیا کیهان‌شناسی مدرن می‌تواند به پرسش‌های غایی درباره‌ی منشأ و هدف جهان پاسخ دهد؟ همچنین بخشی از کتاب به اخلاق علمی و دینی اختصاص دارد. نویسنده به مسائلی چون مهندسی ژنتیک، پژوهش روی سلول‌های بنیادی، هوش مصنوعی، تغییرات اقلیمی و بحران محیط زیست می‌پردازد و می‌پرسد که چگونه می‌توان از منابع اخلاقی هر دو حوزه برای مواجهه با این چالش‌ها بهره گرفت. وی همچنین به آینده‌ی رابطه‌ی دین و علم می‌اندیشد: آیا پیشرفت‌های علمی به افول دین خواهد انجامید یا به بازتعریف و نوسازی آن کمک خواهد کرد؟ او تأکید می‌کند که پاسخ به این پرسش‌ها نه ساده است و نه به صورت یک‌سویه ممکن است و و به زمینه‌های فرهنگی، فلسفی و شخصی بستگی دارد. در نهایت، کتاب حاضر، با وجهه‌نظری میان‌رشته‌ای و بینافرهنگی یکی از بهترین مدخل‌ها به موضوع علم و دین است. نویسنده نه ‌تنها از فلسفه و الهیات، بلکه از تاریخ علم، جامعه‌شناسی و حتی مطالعات تطبیقی ادیان بهره می‌گیرد. همچنین هر فصل با پرسش‌های بحث‌برانگیز و پیشنهادهایی برای مطالعه‌ی بیشتر پایان می‌یابد، که آن را به منبعی مناسب برای دانشجویان و علاقه‌مندان تازه‌وارد به این حوزه تبدیل می‌کند.