کتاب درباره یهود و دروغ‌هایشان

مارتین لوتر، شخصیتی که به عنوان پیامبر اصلاحات دینی در جهان مسیحیت و منتقد سرسخت کلیسای کاتولیک شناخته می‌شود، در مواجهه با یهودیان مسیری پرفرازونشیب و متناقض را پیمود. درک این مسیر برای فهم یکی از مهم ترین آثار او، یعنی رساله‌ی «درباره یهود و دروغ‌هایشان»، ضروری است. در ابتدای فعالیت‌های اصلاحی خود، لوتر موضعی به مراتب مداراجویانه‌تر داشت. او در سال ۱۵۲۳ کتاب مسیح یهودی‌زاده شد را نوشت و بیان کرد که رفتار افراطی و تعالیم نادرست کلیسای کاتولیک، یهودیان را از پذیرش مسیحیت رانده است. او بطور پرسشگرانه می‌نوشت: آیا یک یهودی حاضر می‌شود دین ما را بپذیرد وقتی آن را اینقدر دشمن خود می‌بیند؟ این نگاه همدلانه، که مبتنی بر امید به گرویدن یهودیان به آیین اصلاح‌شده‌ی پروتستان بود، توجه برخی از آنان را جلب کرد و زمینه‌ی تعاملات بیشتر را فراهم ساخت. اما این امیدواری به یک سرخوردگی و در نهایت به یک «بازگشت بزرگ» در اندیشه‌ی او انجامید. وقتی لوتر دریافت که یهودیان حاضر به ترک دین خود و پذیرش دیدگاه‌های او نیستند، نگاهش به کلی دگرگون شد. او این تحول را نتیجه‌ی سال‌ها تجربه و تعامل زیستی با آنان دانست و به این باور رسید که این قوم، خطری ذاتی و آشتی‌ناپذیر برای جامعه‌ی مسیحی محسوب می‌شوند. این چرخش فکری در سال‌های پایانی زندگی او، به خلق رساله‌ی «درباره یهود و دروغ‌هایشان» در سال ۱۵۴۳ منجر شد؛ اثری که لحنی بی‌پرده و خشن دارد. در این کتاب، لوتر با کنار گذاشتن هرگونه مدارا، یهودیان را به دروغ‌گویی، کفرگویی و دشمنی با حقیقت مسیحیت متهم می‌کند. او فهرستی بلند از آنچه تهمت‌های ناروای یهود نسبت به مسیح و حضرت مریم می‌داند، ارائه می‌دهد و از نظر او، تجربه‌ی سال‌ها تعامل به یک گزاره‌ی قطعی منتهی شده بود: هرگونه زندگی مسالمت‌آمیز بین مسیحیان و یهودیان غیرممکن است. هولناک‌تر از اتهامات، راهکارهای خشونت‌باری است که لوتر پیشنهاد می‌دهد. او به صراحت خواستار به آتش کشیدن کنیسه‌ها و مدارس، ویران کردن خانه‌هایشان، مصادره‌ی کتب دینی آنان مانند تلمود، ممنوعیت تدریس توسط خاخام‌ها و به کار گماشتن اجباری آن‌ها در مشاغل سخت بدنی می‌شود. این کتاب اثری جالب برای فهم ریشه‌های یهودستیزی مدرن در اروپاست، زیرا میراثی دهشتناک از خود به جای گذاشت. قرن‌ها بعد، این کتاب به یکی از ابزارهای اصلی تبلیغاتی حکومت نازی در آلمان برای توجیه سیاست‌های ضدیهودی و فراهم کردن زمینه‌ی فرهنگی برای هولوکاست بدل شد. بنابراین، مطالعه‌ی آن برای پژوهشگران تاریخ اصلاحات و ریشه‌های نازیسم، بسیار جذاب و خواندنی بنظر می‌رسد.