کتاب ایزرگیل عجوزه

کتاب «ایزرگیل عجوزه» مجموعه‌ای از مهم‌ترین داستان‌های کوتاه «ماکسیم گورکی» نویسنده‌ی سرشناس و پرحاشیه‌ی روسی است که پنجره‌ای به افق جهان گورکی در نظر خواننده گشوده است.
در بین نویسندگان روس شاید هیچ‌کس به اندازه‌ی ماکسیم گورکی به طور هم‌زمان موردعلاقه و نفرت نبوده است. نبوغ نویسندگی گورکی از یک سو و جهت‌گیری سیاسی او از سوی دیگر باعث شد این نویسنده همواره با قضاوت‌های تند مخاطبان روبه‌رو شود.
سبک داستانی گورکی رئالیسم است و به واسطه‌ی توجه زیاد به مبانی سوسیالیسم، این سبک با عنوان رئالیسم سوسیالیستی شناخته می‌شود.
داستان‌های کوتاهی که در مجموعه‌ی «ایزرگیل عجوزه و داستان‌های دیگر» گردآوری شده‌اند، مبانی فکری جهان ماکسیم گورکی را به‌خوبی نشان می‌دهند و به عنوان آثار درخشان در سبک واقع‌گرایی سوسیالیستی شناخته می‌شوند. این مجموعه شامل داستان‌های زیر است:
- یک حکایت مضحک
- نخستین عشق
- ایزرگیل عجوزه
- چلکاش
- مارکا چودرا
- بابوشکا آکولینا
- بیست و شش مرد و یک زن
داستان کوتاه «بیست و شش مرد و یک زن» ماجرای دلدادگی بیست و شش کارگر به یک دختر زیبارو است. تانیوشا، دختر جوان و زیبا در این داستان نه‌تنها این کارگران را به خود علاقه‌مند کرده است بلکه تمام دل‌خوشی آنها در زندگی شده است. بیست و شش کارگر نانوایی در ساعت‌هایی که از کار فارغ می‌شوند امیدوارند تا تانیوشا از مقابلشان گذر کند و او را تماشا کنند. این داستان با ورود یک سرباز به چالش کشیده می‌شود و اتفاقات ناخواسته‌ای را به وجود می‌آورد. گورکی در این داستان نقد تندی به ظلم و ستم بر کارگران مطرح می‌کند و چگونگی ازدست‌رفتن امید و آرزوی کارگران را ترسیم کرده است.
داستان دیگر این مجموعه که در زمره‌ی مهم‌ترین آثار روسیه شناخته می‌شود داستان کوتاه «ایزرگیل عجوزه» است. در این داستان راوی بی‌نام در شبی عجیب مهمان پیرزنی در ساحل دریا می‌شود. ایزرگیل اگرچه پیر است اما رفتاری جوان دارد و برای راوی سه قصه‌ی عجیب تعریف می‌کند. این سه قصه، جهان فکری گورکی را به‌خوبی نشان می‌دهند. قصه‌ی اول در مورد شخصیتی به نام لارا است که یک فرا انسان است و به واسطه‌ی غرور بیش از حد تنهایی خود می‌ماند. داستان دوم سرگذشت خود ایزرگیل است که به سرگشتگی انسان در جهان بین اساطیر اشاره می‌کند و قصه‌ی سوم افسانه‌ی شخصی به نام دانکو است که نمادی از سلحشوری و از خودگذشتگی است. دانکو اگرچه قلبش را تقدیم ارزش‌هایش می‌کند و می‌میرد، اما نامش به نیکی در تاریخ جاودان می‌شود. داستان کوتاه ایزرگیل یک داستان کاملا نمادین است که می‌تواند مخاطب را با جهان‌بینی گورکی به‌خوبی آشنا کند.
مطالعه‌ی مجموعه داستان «ایزرگیل عجوزه و داستان‌های دیگر» برای مخاطبان ادبیات سوسیالیستی و ادبیات شوروی جالب‌توجه خواهد بود.