کتاب در راه آموختن (درباره آموزش و توسعه)

کتاب «در راه آموختن: درباره آموزش و توسعه»، حاصل گفت‌وگوهای مسئله‌محور میان محمدرضا سرکارآرانی، استاد دانشگاه ناگویای ژاپن، و بهمن ذکی‌پور، پژوهشگر حوزه‌ی آموزش است. این اثر که در قالب هفت فصل تدوین شده، یک سفر فکری برای واکاوی پیوند آموزش در مدرسه با تحولات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است. سرکارآرانی با تکیه بر تجربه‌ی زیسته‌ی غنی خود در دو فرهنگ کاملا متفاوت ایران و ژاپن، به جای ارائه‌ی راه‌حل‌های قطعی و دستورالعمل‌های اداری، تلاش می‌کند تا با ترسیم نقشه‌ای از «این‌جا و اکنون» نظام آموزشی، خواننده را به تأملی بنیادین درباره‌ی جایگاه و مسیر پیش رو دعوت کند.
محوریت کتاب بر «تماشای دیگری» استوار است؛ گاه با روایت دقیق تجربه‌ی ژاپن در مسیر توسعه و به‌ویژه الگوی موفق «درس‌پژوهی»، و گاه با بازخوانی تحولات خاص نظام‌های آموزشی در غرب. این آینه‌گردانی، فرصتی برای گشودن مسیرهای نو و خلق ایده‌هایی فراهم می‌آورد که تمرین «بودن» متفاوت، پذیرش بی‌قراری و گریز از تکرار را در فضای آموزشی ممکن می‌سازد. گفت‌وگوها، که از یک ملاقات ساده در کتابخانه‌ی مجلس ژاپن آغاز شده و طی چند سال به بلوغ رسیده‌اند، از کلیات و خاطرات شخصی فراتر رفته و به شکلی سنجش‌گرانه، تنگناهای زبان و اندیشه در آموزش، سرنوشت اصلاحات ساختاری، امکان خلق دانش در بستر عمل، و بازاندیشی در نقش معلم را مورد کندوکاو قرار می‌دهند.
یکی از دغدغه‌های اصلی کتاب، گذار از مفهوم «معلم بودن» به «معلمی کردن» است؛ یعنی حرکت از یک جایگاه ثابت و از پیش تعریف‌شده به یک کنشگری پویا، پژوهش‌محور و خلاق. سرکارآرانی با معرفی «درس‌پژوهی» به عنوان یک دانش بهسازی که از دل کلاس درس و با مشارکت معلمان جوانه می‌زند، نشان می‌دهد چگونه می‌توان فرهنگ آموزش را از درون متحول کرد. او با روایت چالش‌های خود در معرفی این الگو به نظام آموزشی ایران، به موانع فرهنگی و ساختاری که بر سر راه هرگونه تغییر معنادار قرار دارند، اشاره می‌کند.
«در راه آموختن» در نهایت، دعوتی است به بازاندیشی مداوم و گفت‌وگوی انتقادی. این کتاب با رویکردی مسئله‌محور و به دور از بیانی محافظه‌کارانه، نشان می‌دهد که آموزش و یادگیری، فرایندی پویاست که نیازمند توجه به زمینه‌های فرهنگی، مشارکت فعال معلمان و دانش‌آموزان، و مهم‌تر از همه، شجاعت برای طرح پرسش‌های تازه است. این کتاب علاوه بر متخصصان علوم تربیتی و معلمان به هر کسی که دغدغه‌ی توسعه و آینده‌ی ایران را دارد، پیشنهاد می‌شود.