کتاب «مبارزه با مالخولیا: بر اساس آموزههای دون کیشوت» نوشتهی فرانسواز داووین، خوانشی نوآورانه و روانکاوانه از رمان کلاسیک سروانتس ارائه میدهد و دن کیشوت را بهمثابه یک متن درمانی و مدلی برای مقابله با مالیخولیا، افسردگی و تروما تحلیل میکند. داووین معتقد است که محبوبیت پایدار این اثر نه تنها به دلیل داستان ماجراجویانه، بلکه به واسطه ظرفیت آن در بازسازی زخمهای فردی و جمعی است. او دن کیشوت را به عنوان «پسر احمق» سروانتس تفسیر میکند، شخصیتی که از طریق او نویسنده رنجهای خود را، از جمله دوران پنج ساله بردگی در الجزیره و تجربه جنگها، بازآفرینی میکند. جنون دن کیشوت، فارغ از دیوانگی ظاهری، وسیلهای برای بازسازی تجربیات آسیبزا و بیان آنچه قابل گفتن نیست، محسوب میشود. ماجراهای مختلف او، از آسیابهای بادی گرفته تا برخورد با گوسفندان، نمادین و بازتابنده تضادها و زخمهای تاریخیاند. در این میان، سانچو پانچا به عنوان همراه وفادار نه تنها نقش ملازم را دارد، بلکه به صورت استعاری عمل درمانگر را انجام میدهد: گوش دادن، حمایت و حفظ فضایی امن که امکان شفای روانی و اجتماعی را فراهم میکند. داووین نشان میدهد که دن کیشوت، از طریق تعاملات خود، گروهی از افراد را گرد هم میآورد و این جمع، در مواجهه با رنجهایشان، فرصتی برای بازسازی پیوندها و ارتباطات اجتماعی مییابند. تصویر نهایی، دن کیشوت را بهعنوان درمانگری جمعی و راهنمای عبور از ناامیدی و مالیخولیا معرفی میکند. یکی از محورهای اصلی تحلیل، تروما و نمادسازی آن است؛ سفر دن کیشوت به مثابه فرآیند روانکاوی عمل میکند، جایی که مواجهه با تروما از طریق توهم، تکرار و تعامل با سانچو، آشکار و به اشتراک گذاشته میشود. همچنین، کتاب به حافظه جمعی و تاریخی میپردازد و نشان میدهد که چگونه رمان میتواند در بازسازی روایتهای از دست رفته و مواجهه با زخمهای تاریخی نقش داشته باشد. جنون کیشوت، به جای محکوم شدن، بهمثابه پتانسیلی برای تحول فردی و اجتماعی درک میشود. نقاط قوت کتاب شامل بینش روانکاوانه عمیق، ترکیب تحلیل ادبی و بالینی، و برجسته کردن ظرفیت تحول مالیخولیا و جنون است. محدودیتها نیز شامل احتمال گمانهزنی در برداشتهای روانکاوانه، دشواری متن برای خوانندگانی که با مفاهیم روانکاوی آشنا نیستند و محدودیت در رضایتبخشی به مخاطبان صرفا ادبی یا تاریخی است. در مجموع، «مبارزه با مالخولیا: بر اساس آموزههای دون کیشوت» متنی جسورانه و بدیع است که دن کیشوت را نه فقط قهرمان ادبی، بلکه درمانگر سرگردان و راهنمای عبور از رنج و مالیخولیا معرفی میکند. این کتاب برای علاقهمندان به روانکاوی، نظریه تروما و معنای عمیق انسانی آثار کلاسیک، منبعی غنی و تأثیرگذار فراهم میکند.
درباره فرانسواز داووین
فرانسواز داووین روانکاوی ساکن فرانسه است. او استاد سابق مرکز مطالعات جنبشهای اجتماعی، مدرسه عالی مطالعات علوم اجتماعی (EHESS) در پاریس است، جایی که او و ژان ماکس گادیلیه به مدت ۴۰ سال سمینار هفتگی در مورد جنون و پیوند اجتماعی برگزار میکردند.