کتاب محاصره شده با خودشیفته‌ها

کتاب «محاصره‌شده با خودشیفته‌ها» نوشته‌ی توماس اریکسون ادامه‌ای است بر مجموعه‌ی مشهور او درباره‌ی رفتارشناسی انسان‌ها بر اساس مدل چهار رنگ شخصیتی. اریکسون در این جلد تمرکز را بر روی شناخت و برخورد با افراد خودشیفته گذاشته است؛ کسانی که در روابط کاری، خانوادگی یا اجتماعی تمایل دارند دیگران را کنترل کنند، از آن‌ها تأیید بگیرند و مرزهای شخصی را نادیده بگیرند. هدف کتاب این است که به خواننده نشان دهد خودشیفتگی فقط یک ویژگی شخصیتی ساده نیست، بلکه الگویی تکرارشونده از رفتارهای آسیب‌زننده است که می‌توان آن را شناسایی و مدیریت کرد.
نویسنده مفهوم خودشیفتگی را توضیح می‌دهد و تفاوت بین «تمایل طبیعی به توجه» و «اختلال شخصیت خودشیفته» را روشن می‌کند. او سپس با استفاده از سیستم رنگی معروفش چهار تیپ خودشیفته را معرفی می‌کند: قرمزها که کنترل‌گر و سلطه‌جو هستند، زردها که با جذابیت و نمایشگری دیگران را جذب می‌کنند، سبزها که خود را قربانی نشان می‌دهند و آبی‌ها که با وسواس و کمال‌گرایی اطرافیان را خسته می‌کنند. اریکسون تأکید می‌کند که خودشیفتگی در هر رنگ شکلی متفاوت دارد، اما ریشه‌ی همه‌ی آن‌ها در نیاز افراطی به تحسین و ترس از بی‌اهمیتی است.
مثال‌هایی از موقعیت‌های روزمره آورده می‌شود که در آن‌ها افراد ممکن است با خودشیفته‌ها روبه‌رو شوند: در محیط کار با رئیس یا همکار سلطه‌طلب، در خانه با والد یا شریک زندگی کنترل‌گر، یا حتی در فضای مجازی با افرادی که مدام به دنبال دیده شدن‌اند. نویسنده توضیح می‌دهد چگونه خودشیفته‌ها از احساسات دیگران به‌ویژه احساس گناه، ترحم یا نیاز به تأیید استفاده می‌کنند تا اطرافیان را در چرخه‌ی رضایت دادن و تسلیم نگه دارند. او رفتارهایی مانند تحقیر پنهان، وارونه‌نمایی حقیقت و بازی‌های روانی را به عنوان ابزارهای رایج این افراد بررسی می‌کند.
اریکسون راهکارهایی برای حفظ تعادل و سلامت روان در برخورد با چنین افرادی ارائه می‌دهد. او بر اهمیت تعیین مرزهای روشن، خودآگاهی، و عدم درگیر شدن در بازی‌های عاطفی تأکید می‌کند. نویسنده می‌گوید هدف از شناخت خودشیفتگان تغییر دادن آن‌ها نیست، بلکه محافظت از خود و یادگیری واکنش‌های هوشیارانه است.