کتاب نبرد با شیاطین 3

رمان «فاجعه اسلاتر» نوشته‌ی دارن شان (با نام واقعی دارن اوشانسی) سومین جلد از مجموعه‌ی «نبرد با شیاطین» است که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد. این کتاب که برای نوجوانان حدود ۱۱ سال به بالا نوشته شده، در ژانر ترسناک/فانتزی قرار دارد و روایت آن بر دوش شخصیت آشنا، گرابز گریدی، گذاشته شده است. جایگاه این اثر در مجموعه بسیار مهم است، زیرا نه‌تنها داستان پیشین را ادامه می‌دهد بلکه بر پایه‌ی آن دنیای وحشتناک شیاطین را گسترش داده و با موقعیت تازه‌ای، مرز میان تخیل و واقعیت را به پرسش می‌کشد. ماجرای کتاب در حالی آغاز می‌شود که گرابز پس از تجربه‌های تلخ و سهمگین گذشته، اکنون با عمویش درویش زندگی می‌کند. هر دو هنوز درگیر اثرات روانی ماجراهای قبلی‌اند؛ کابوس‌های درویش از قلمرو شیاطین پایان نمی‌پذیرد و گرابز، که باید نقش مراقب را ایفا کند، خود با اضطراب و ترس‌های درونی‌اش دست‌وپنجه نرم می‌کند. اوضاع نسبتا آرام آنها با ورود به پروژه‌ای عجیب برهم می‌خورد: کارگردانی به نام داویدا هایم تصمیم دارد فیلمی ترسناک با عنوان اسلاتر در شهری متروکه بسازد و درویش به‌عنوان مشاور فیلم دعوت می‌شود. گرابز و برادر ناتنی‌اش، بیل-ای، با شوق و هیجان وارد صحنه فیلمبرداری می‌شوند، غافل از اینکه این تجربه قرار است واقعیتی بسیار تاریک‌تر از یک فیلم ساده را آشکار کند. آنچه در ابتدا بازی و صحنه‌آرایی سینمایی به نظر می‌رسد، به‌تدریج رنگی واقعی و مرگبار به خود می‌گیرد. اتفاقات عجیب، حضور شیاطین و ناپدید شدن‌های مرموز، صحنه فیلمبرداری را به مکانی برای وحشت حقیقی بدل می‌کند. مرز میان تخیل سینمایی و واقعیت بیرونی فرو می‌ریزد، و گروبز درمی‌یابد که در پشت دوربین چیزی اهریمنی در کمین است. این ایده‌ی متا تبدیل فیلم ترسناک به وحشت واقعی به رمان عمق و خودآگاهی ژانری می‌بخشد و با انتظارات خواننده بازی می‌کند. از منظر مضمون، «افاجعه اسلاتر» بر چند محور کلیدی استوار است. نخست، مرز میان داستان و واقعیت است: شان نشان می‌دهد چگونه وحشت می‌تواند از قالب سرگرمی فراتر رود و به تجربه‌ای زنده و تهدیدآمیز بدل شود. دوم، تروما و کابوس‌ها جایگاه مهمی دارند؛ وحشت نه‌تنها در شیاطین بیرونی بلکه در ذهن شخصیت‌ها جریان دارد. سوم، مسئولیت و وفاداری خانوادگی است: گرابز مجبور است بار مراقبت از بیل-ای و درویش را بر دوش کشد، حتی وقتی ترس سراسر وجودش را فراگرفته است. این کشمکش میان ترس و وظیفه، وجه انسانی شخصیت را تقویت می‌کند. نثر شان بار دیگر سریع و پرتنش است. او به‌خوبی می‌تواند از کلیشه‌های فیلم‌های ترسناک استفاده کند و در لحظه‌ای مناسب آنها را وارونه سازد تا وحشت واقعی پدیدار شود. شخصیت‌ها، به‌ویژه گرابز، با عمق احساسی تصویر می‌شوند و اضطراب‌ها و وفاداری‌هایشان به خواننده امکان می‌دهد در دل وحشت نیز با آنها همذات‌پنداری کند. البته باید گفت که شدت خشونت و تصاویر ترسناک ممکن است برای برخی نوجوانان بیش از حد تکان‌دهنده باشد و همانند بسیاری از کتاب‌های میانی مجموعه، برخی خطوط داستانی عمدا ناتمام می‌مانند تا در جلدهای بعدی ادامه یابند.
در نهایت، «فاجعه اسلاتر» اثری است که با مهارت میان وحشت روانی و تهدیدهای ماوراءالطبیعه تعادل برقرار می‌کند. این کتاب از یک‌سو به دنیای نبرد با شیاطین عمق می‌دهد و از سوی دیگر، روابط انسانی و خانوادگی را به کانون داستان می‌آورد. اگر خواننده‌ای هستید که از رمان‌های وحشتی لذت می‌برید که در آن مرز خیال و واقعیت شکسته می‌شود، شخصیت‌ها در کنار هیولاهای بیرونی با شیاطین درونی نیز مواجه‌اند، و ترس به ابزاری برای سنجش شجاعت بدل می‌شود، «فاجعه اسلاتر» انتخابی خواندنی و تکان‌دهنده خواهد بود.