عقل و دیعهای الهی و گوهر گمشدهای است که از آغاز خلقت. انسان را از دیگر مخلوقات متمایز ساخت و خدای متعال آن را چراغ هدایت انسان قرار داد تا میان جهالت و دانایی، راه صواب را بیابد. نویسنده در این کتاب با نگاهی ژرف و تحلیلی به کاوش در چیستی و چرایی عقل میپردازد و با تکیه بر آیات روشنگر قرآن کریم، سخنان معصومین علیهم السلام، استناد به اشعار برخی شاعران و اندیشههای درخشان فلاسفه و متفکران بزرگ و عارفان و اندیشمندان غرب، شرق و میانی به جایگاه عقل در نظام آفرینش پرداخته است. همچنین در این اثر در کنار بهرهگیری از دیدگاه فلاسفه و اندیشمندان بزرگ به تبیین پیوند میان عقل، عاقل و معقول اشاراتی شده که چگونه این نیروی الهی و درونی راهنما و چراغ انسان در پیچ و خمهای زندگی و شناخت حقیقت است. در پایان نیز در مورد چند موضوع عقلی صحبت شده که مفصل ترین آنها توحید و نبوت است.
کتاب حاضر برای آنان که میخواهند بیندیشند، بفهمند و فراتر ببینند نکاتی درخور دارد.