کتاب امام علی

کتاب «صدای عدالت انسانی»، اثر جورج جرداق، نویسنده و اندیشمند مسیحی لبنانی، پژوهشی در شخصیت و اندیشه امام علی (ع) است که از منظری فرادینی و انسانی به آن می‌پردازد. جرداق، که خود از خاندانی مسیحی است، با استفاده از «نهج‌البلاغه»، سیمای امام علی (ع) را نه به عنوان یک شخصیت محصور در تاریخ اسلام، بلکه بعنوان یک الگوی جاودان برای عدالت‌خواهی و کرامت انسانی در سراسر جهان به تصویر می‌کشد. این اثر که اولین بار در سال ۱۹۵۸ با مقدمه‌ای از میخائیل نعیمه منتشر شد، تلاشی است برای نشان دادن اینکه اصول مطرح‌شده توسط امام علی (ع) متعلق به تمام بشریت است.
این اثر سترگ یک بررسی جامع و نظام‌مند است. جرداق در بخش اول با عنوان «علی و حقوق انسانی»، پس از شرح شرایط ظهور اسلام، به عوامل و شرایطی می‌پردازد که امام برای استقرار عدالت جهانی پیشنهاد می‌کند. در بخش بعد نویسنده به شکلی هوشمندانه به مقایسه میان اصول حکومت‌داری امام علی (ع) و دستاوردهای انقلاب کبیر فرانسه می‌پردازد. او همچنین جایگاه روشنفکرانی چون روسو، ولتر و مونتسکیو را در قیاس با مقام و منزلت فکری امام ارزیابی می‌کند.
یکی از جذاب ترین بخش‌های کتاب، تطبیق مواد منشور جهانی حقوق بشر با رهنمودهای امام علی (ع) در نامه‌ها و خطبه‌های ایشان است. جرداق با این کار، برتری و عمق دیدگاه جهان‌شمول امام را به اثبات می‌رساند و نشان می‌دهد که چگونه مفاهیم آزادی، برابری و عدالت، قرن‌ها پیش از تدوین اسناد مدرن، در اندیشه ایشان ریشه داشته است. این تحلیل در بخش بعد با عنوان «علی و سقراط» ادامه می‌یابد، جایی که نویسنده در زمینه‌هایی چون آزادی فکر و مبارزه برای جامعه‌ای مبتنی بر ارزش‌های انسانی، به مقایسه‌ای میان این دو شخصیت بزرگ تاریخ می‌پردازد.
جرداق تحلیل خود را به حوزه نظر محدود نمی‌کند و در بخش دیگر «علی و دوران او»، به بستر تاریخی و تضادهای آن دوران می‌پردازد. او با روشن ساختن تضاد دیرینه میان بنی‌هاشم و بنی‌امیه، نشان می‌دهد که این دو خاندان نماینده دو خط مشی کاملا متضاد بودند: یکی مبتنی بر حقانیت و عدالت (شیعه آل علی) و دیگری مبتنی بر ظلم و توطئه (خاندان اموی). او با تحلیل عملکرد امام در برابر دشمنانش و اشاره به فاجعه کربلا، مرزهای میان حق و باطل را به وضوح ترسیم می‌کند.
در نهایت، او به بررسی مسائل ملی‌گرایی و انسان‌گرایی می‌پردازد و نتیجه می‌گیرد که بزرگمردان تاریخ به قوم و ملت خاصی تعلق ندارند. «صدای عدالت انسانی» اثری است که با نگاهی جامع، امام علی (ع) را به عنوان میراثی مشترک برای تمام انسان‌هایی که در جستجوی عدالت هستند، معرفی می‌کند.