کتاب شب جنایتکاران

نمایشنامه‌ی «شب جنایتکاران» اثر خوزه تریانا داستان سه خواهر و برادر را روایت می‌کند که در فضای بسته‌ی یک زیرزمین زندگی می‌کنند. آن‌ها به شکل وسواس‌گونه بازی‌هایی طراحی می‌کنند که در آن والدین خود را محاکمه و اعدام می‌کنند. این «بازی» بارها تکرار می‌شود و هر بار یکی از آن‌ها نقش قاضی، جلاد یا متهم را به عهده می‌گیرد. در جریان این اجراهای تکراری، مرز میان خیال و واقعیت کمرنگ می‌شود و نفرت پنهان‌شده نسبت به والدین و ساختار خانوادگی سرکوبگر آشکار می‌گردد.
نمایشنامه بیش از آنکه بر رویدادهای بیرونی تمرکز داشته باشد، به بررسی روان و تضادهای شخصیت‌ها می‌پردازد. والدین هرگز روی صحنه حاضر نمی‌شوند، اما سایه‌ی حضورشان در تمام دیالوگ‌ها احساس می‌شود. شخصیت‌ها با بازآفرینی مداوم نقش‌ها، خشم، سرکوب و نیاز به رهایی را به نمایش می‌گذارند. این بازی‌ها پرسشی دائمی ایجاد می‌کند که آیا قتل‌ها فقط در ذهن آن‌ها رخ می‌دهد یا واقعا در حال تحقق است.
در لایه‌ای وسیع‌تر این اثر به وضعیت سیاسی و اجتماعی کوبا در سال‌های پس از انقلاب اشاره دارد. نمایش با زبان ابسورد و فضای خفقان‌آور خود چرخه‌ی خشونت، محدودیت و تمایل به آزادی را بازتاب می‌دهد. تکرار، تنش روانی و ساختار بسته‌ی صحنه ابزاری هستند تا نویسنده تضاد میان نسل‌ها، سلطه‌ی خانوادگی و شرایط سرکوبگر اجتماعی را هم‌زمان به تصویر بکشد.