کتاب ایرج

«ایرج» نوشته‌ی آتوسا صالحی جلد یازدهم از مجموعه‌ی «قصه‌های شاهنامه» است. این مجموعه بازنویسی داستان‌های جذاب کتاب سترگ شاهنامه برای مخاطبان نوجوان‌ است.
بسیاری از پژوهشگران معتقدند که شاهنامه‌ی حکیم ابوالقاسم فردوسی، زبان فارسی را از انحطاط کامل نجات داد و آن را در ناخودآگاه ایرانیان تثبیت کرد. امروزه شاهنامه یکی از مهم‌ترین منابعی است که به کمک آن می‌توان اساطیر ایران را شناخت. این اثر شکل‌دهنده‌ی «هویت ایرانی» است. نویسنده‌ی این مجموعه نیز با تکیه بر این نکته، ضرورت شناخت هویت ملی را یکی از دلایل بازنویسی قصه‌های شاهنامه برای نسل امروز می‌داند.
آتوسا صالحی در این جلد از مجموعه «قصه‌های شاهنامه» به سراغ «ایرج» کوچک‌ترین فرزند فریدون رفته است. او با زبانی ساده و نگاهی تازه و امروزی داستان‌ جذاب ایرج را برای نوجوانان بازنویسی کرده است. آتوسا صالحی معتقد است که شاهنامه مجموعه‌ی کاملی است که همه‌چیز دارد؛ ارزش‌های انسانی مانند پهلوانی، تراژدی، عشق و...
فریدون سه پسر داشت که ایرج کوچک‌ترین آن‌ها بود. وقتی فرزندان او به بزرگسالی می‌رسند. فریدون تصمیم می‌گیرد برای آن‌ها همسر پیدا کند و به زندگی‌شان سر و سامان بدهد. سرانجام، سه دختر پادشاه یمن به عقد سه پسر فریدون درمی‌آیند. او تصمیم می‌گیرد که به شکل اژدهایی دربیاید تا از این طریق فرزندانش را بیازماید. سلم و تور دو برادر دیگر ایرج هستند. هر سه از این آزمون سربلند بیرون می‌آیند.
داستان ایرج داستانی تلخ و در واقع داستان برادرکشی است. فریدون برای هر کدام از پسرانش قلمرویی را برای پادشاهی تعیین می‌کند. این سه برادر دیرزمانی در قلمرو خود پادشاهی می‌کنند. وقتی فریدون به پیری می‌رسد، سلم رشک خود به ایرج را آشکار می‌کند، چون ایرج برگزیده‌ترین سهم را دریافت کرده است، سلم، تور را به شورش تحریک می‌کند. سرانجام ماجرا این‌گونه رقم می‌خورد که تور با تحریک سلم، ایرج را می‌کشد و سر او را نزد فریدون می‌فرستد. ماجرای خونخواهی ایرج در واقع آغاز جنگ‌های ایران و توران است که بخش عمده‌ی شاهنامه را دربرمی‌گیرد.
«ایرج» یکی از داستان‌های اندوهبار و تراژیک شاهنامه است. فردوسی در این داستان ایرج را انسانی صلح‌دوست و مهربان و اهل مدارا معرفی کرده است. نوجوانان از این داستان لذت می‌برند و تشویق می‌شوند تا همه‌ی داستان‌های شاهنامه را بخوانند.