کتاب تحلیل گفتمان انتقادی

کتاب «تحلیل گفتمان انتقادی» نوشتۀ نورمن فرکلاف یکی از متون اصلی و بنیادی در زمینۀ مطالعات گفتمان است که به بررسی جامع و عمیقی از زبان و ارتباط آن با قدرت و ایدئولوژی می‌پردازد. این کتاب تشکیل شده از مجموعه‌ای از مقالاتی است که توسط فرکلاف در یک دوره 25 ساله نوشته شده است، که نشان دهنده سهم قابل توجه او در توسعۀ تحلیل گفتمان انتقادی (CDA) است. به طور کلی کتاب فرکلاف به هفت بخش تقسیم می‌شود که هر بخش به موضوعی متفاوت در حوزه CDA می‌پردازد، شامل رابطه زبان و ایدئولوژی، نقش گفتمان در فرآیندهای تغییر اجتماعی و فرهنگی و روابط دیالکتیکی بین گفتمان‌ها و سایر عناصر زندگی اجتماعی است. بخش اول کتاب چارچوبی تحلیلی برای بررسی زبان در رابطه با قدرت و ایدئولوژی ایجاد می‌کند. رویکرد فرکلاف متمایز است و هدف آن کشف ساختارهای غالبا مبهم سلطه و کنترل است که در زبان آشکار می‌شود. در بخش دوم، فرکلاف به گفتمان و تغییرات اجتماعی-فرهنگی می‌پردازد و بررسی می‌کند که چگونه زبان می‌تواند تغییرات در جامعه و فرهنگ را منعکس کند و بر آن تأثیر بگذارد. بخش سوم به دیالکتیک گفتمان می‌پردازد و تأثیر متقابل بین زبان، نظریه اجتماعی و تحقیقات اجتماعی را مورد بحث و فحص قرار می‌دهد. فرکلاف دیدگاهی دیالکتیکی از نشانه‌شناسی، ایدئولوژی و میانجی‌گری ارائه می‌کند و استدلال می‌کند که گفتمان از نظر اجتماعی هم سازنده و هم شرطی است.فرکلاف پس از بررسی روش‌شناسی به گفتمان سیاسی می‌پردازد و زبان سیاسی را مورد تحلیل خود قرار می‌دهد. کتاب سپس به تأثیر جهانی شدن بر گفتمان می‌پردازد. فرکلاف چگونگی تأثیر تغییرات جهانی بر استفاده از زبان و پیامدهای CDA را به عنوان چارچوبی برای درک این تحولات بررسی می‌کند. در فصل آخر کتاب نیز، فرکلاف به اهمیت آگاهی انتقادی زبانی در آموزش می‌پردازد. فرکلاف از یک رویکرد آموزشی حمایت می‌کند که درک پویایی قدرت ذاتی در زبان را تقویت کرده و دانش آموزان را برای درگیر شدن انتقادی با گفتمان‌هایی که با آن مواجه می شوند آماده می‌کند.