کتاب کوروش بزرگ

«کوروش بزرگ» نوشته‌ی ژرار ایسرائل در سال ۱۹۸۷ به زبان فرانسوی منتشر شد. این کتاب با جزئیات زیادی به زندگی کوروش هخامنشی می‌پردازد. این پادشاه که در سال‌های ۵۹۹ تا ۵۲۹ پیش از میلاد مسیح می‌زیست فتوحات زیادی دارد و به دادگری مشهور است. بسیاری معتقدند او مرزهای امپراطوری ایران را تا حد زیادی گسترش داده بود. آثار به‌جامانده از دوران او زیاد و افسانه‌ها هم درباره‌ی این شخصیت بسیار است اما افرادی هم هستند که به لحاظ باستان‌شناسی و با دقتی مناسب زندگی او را موشکافی کرده‌اند. یکی از این افراد ژرار ایسرائل است که نتایج تحقیقاتش درباره‌ی این پادشاه را در کتاب کوروش بزرگ آورده است.
این کتاب از جمله آثاری است که سعی دارد راهش را از میان روایات مختلف و گاه متضاد درباره‌ی زندگی یک شخصیت تاریخی، پیدا کند، چرا که تاریخ زندگی این شخصیت باستانی در هاله‌ای از ابهام افسانه‌ها، اسطوره و شعر قرار دارد.
اصلی‌ترین شکل در تاریخ‌نگاری دوران هخامنشی گوناگونی منابعی است که عموما به سه گروه تقسیم می‌شوند: «گروه یونانی-رومی»، «تورات» و «کتیبه‌ها و سنگ‌نبشته‌های باستانی باقی مانده از آن دوره.» بنابراین تنها راه بازشناخت و بازسازی تاریخ زندگی کوروش همین منابع است. یکی از مشخصه‌های کتاب ژرار ایسرائل نسبت به دیگر آثار موجود در این باره، ارائه‌ی تمام روایت‌های موجود پیرامون زندگی و شخصیت این پادشاه هخامنشی است. او سعی کرده از میان همه‌ی این روایت‌ها راه خود را به صورت کاملا روشمند و منطقی باز کند. ژرار ایسرائل با درک خاص تاریخی‌ خودش نه تنها سعی در بازسازی زندگی کوروش دارد بلکه می‌کوشد تا رویدادها را با استفاده از تأخر و تقدم منابع دسته‌بندی و بازخوانی کند. او در این کتاب، ضمن بازخوانی و بازسازی یک برهه‌ی زمانی از تاریخ یک قوم (و تبار) باستانی، زندگی کوروش را به تصویر می‌کشد. برای نمونه، فصل اول کتاب به شاهان «نینوا» و «بابل» می‌پردازد و از همین رو کوروش را با حیات مذهبی و فرهنگی حاکم بر قرن هشتم قبل از میلاد مرتبط می‌سازد؛ یعنی کمی پیش از آن‌که پارسیان به رهبری شاهان هخامنش فرمانروای بخش اعظمی از جهان آن روزگار شوند.
مولف در این اثر سه برهه زمانی را به تصویر می‌کشد: «حکومت شاهان آشور و بابل»، «به قدرت رسیدن کوروش»، «حمله اسکندر مقدونی و دیدن سنگ‌نبشته‌ای که می‌گفت: من کوروش هستم، شاه هخامنشی اینک ای مرد (هر که هستی، از هر کجا می‌آیی)
می‌دانم، خواهی آمد من کوروش هستم همان که به ایرانیان پادشاهی بخشید
با من مشاجره مکن
اینک یگانه چیزی که برایم باقی مانده
مشتی خاک است که پیکر مرا پوشانیده»
«کوروش بزرگ» پژوهشی صرف پیرامون یک برهه از تاریخ یا زندگی قهرمانی تاریخی نیست بلکه بازخوانی حوادث بسیاری است که می‌تواند جنبه‌های تاریک و پنهان بخش اعظم تاریخ این امپراتوری را روشن کند. کتابی ارزشمند برای علاقمندان به تاریخ ایران باستان.