کتاب درباره مسئله یهود

«درباره مسئله یهود» اثری از کارل مارکس است که در سال 1843 نوشته شد و اولین بار در سال 1844 در پاریس با عنوان آلمانی «Zur Judenfrage» منتشر شد. این یکی از اولین تلاش‌های مارکس برای توسعه چیزی بود که بعدا مفهوم ماتریالیستی از تاریخ نامیده شد.
این مقاله مطالعه بائر از تلاش یهودیان برای دستیابی به رهایی سیاسی در پروس مورد انتقاد قرار می‌دهد. بائر استدلال می‌کرد که یهودیان تنها با کنار گذاشتن آگاهی مذهبی خاص خود می‌توانند به رهایی سیاسی دست یابند، زیرا رهایی سیاسی مستلزم یک دولت سکولار است، که او فرض می‌کند هیچ «فضایی» برای هویت‌های اجتماعی مانند مذهب باقی نمی‌گذارد. به عقیده بائر، چنین مطالبات مذهبی با ایده «حقوق انسان» ناسازگار است. رهایی سیاسی واقعی، از نظر بائر، مستلزم الغای دین است.
مارکس از مقاله بائر به عنوان فرصتی برای تحلیل خود از حقوق لیبرال استفاده می‌کند و استدلال می‌کند که بائر در این فرض که در یک «دولت سکولار» دین دیگر نقش برجسته‌ای در زندگی اجتماعی نخواهد داشت، اشتباه می‌کند و به عنوان مثال، فراگیر بودن دین در ایالات متحده، که بر خلاف پروس، مذهب دولتی نداشت. در تحلیل مارکس، «دولت سکولار» مخالف مذهب نیست، بلکه در واقع آن را پیش‌فرض می‌گیرد. حذف صلاحیت های دینی یا ملکی برای شهروندان به معنای اسقاط دین یا اموال نیست، بلکه تنها نوعی انتزاع افراد را معرفی می کند.
مارکس در این یادداشت از مسئله آزادی مذهبی فراتر می رود و به دغدغه واقعی خود با تحلیل بائر از «رهایی سیاسی» می پردازد. مارکس نتیجه می گیرد که در حالی که افراد می توانند از نظر روحی و سیاسی در یک دولت سکولار آزاد باشند، اما همچنان می توانند به واسطه نابرابری اقتصادی به محدودیت های مادی بر آزادی وابسته باشند، فرضی که بعدا مبنای نقدهای او از سرمایه داری را تشکیل خواهد داد.

تعدادی از محققان و مفسران «درباره مسئله یهود» و به ویژه بخش دوم آن را که به کار بائر «ظرفیت یهودیان و مسیحیان کنونی برای آزاد شدن» می پردازد، یهودی ستیزانه می دانند. با این حال، تعدادی دیگر موافق نیستند.