کتاب فوکو برای معماران

کتاب «فوکو برای معماران» نوشته گوردانا فونتانا جیوستی، به نحوه‌ی استفاده از فلسفه‌ی میشل فوکو بر معماری، طراحی شهری و نظریه معماری می‌پردازد. نویسنده، که خود نیز معمار است، اثر را به‌گونه‌ای نوشته که برای معماران، طراحان شهری و دانشجویان معماری کاملا کاربردی باشد. به بیانی دیگر، کتاب مفهوم‌های فلسفه‌ی فوکو را گرد هم آورده و آن‌ها را در قالب مضامین قابل کاربرد برای معماری تأویل کرده است. در مقدمه‌ی کتاب و بخش اول، نویسنده زمینه‌ی تاریخی، مفهومی و نظری تأثیر فوکو بر معماران را توضیح می‌دهد؛ اینکه مرزهای مرسوم میان دانش، قدرت و فضا چگونه مقاوم شده‌اند یا در هم شکسته شده‌اند. سپس در بخش‌های بعدی، هر یک از مفاهیم با مثال‌ها و تحلیل‌هایی نشان داده می‌شود که چگونه این مفاهیم در تأسیس فضاهای معماری، در طراحی خیابان، ساختمان‌های عمومی یا فضاهای اجتماعی عمل کرده‌اند یا قابل اعمال‌اند. برای مثال، بخش‌هایی از کتاب به موضوع باستان ‌شناسی دانش انسانی، تمایز و تغییر در معرفت و تأثیر دانش بر ساختارهای معماری می‌پردازد. علاوه بر این‌ها، مفهوم محصورسازی مورد بحث است و آثار نهادهایی مثل آسایشگاه، کلینیک، زندان به‌ عنوان فضاهایی که دانش، قدرت و نظم اجتماعی در آن‌ها متبلور می‌شود مد نظر قرار گرفته‌اند. کتاب فصل‌هایی دارد که مسأله تن و بدن، تاریخ جنسیت، بیوپاور (قدرت زیستی) و ارتباط بدن و شهر و معماری را بررسی می‌کنند؛ اینکه فوکو چگونه به موضوعات جنسیت و زیستن بدن‌ها نگاه کرده و چگونه معماری و شهرسازی می‌توانند در تعامل با این نگاه قدرت و تجربه انسانی را شکل دهند. همچنین مبحث فضا و زیبایی‌شناسی یکی از محورهای اصلی کتاب است. نویسنده بررسی می‌کند که چگونه فضا و زبان معماری، تجربه زیبایی، فراتر از شکل و عملکرد ساده، می‌تواند تحت تأثیر نظریه‌های فوکو قرار می‌گیرد؛ شامل بحث درباره آوانگارد، زبان فضا و تأثیر این موارد بر معماری معاصر. کتاب در انتها منابع بیشتری برای مطالعه معرفی کرده که برای پژوهشگران معماری و نظریه‌پردازانی که می‌خواهند رابطه‌ی معماری با فلسفه‌ی فوکو را مفصل‌تر بشناسند مفید خواهد بود.