فلسفه فقه یا علم شناسی فقه، دانشی است که در مقام علم ناظر، به فقه نظر نموده و به تحقیق در مبانی نظری و تحلیلی فقه، موضوع، محمول، مسایل، مبادی، مقدمات، غایات و شیوه‌های روش شناختی فقه و ارتباط آن با علوم و پدیده‌های دیگر می‌پردازد. خاستگاه بسیاری از مباحث فلسفۀ فقه، اندیشه هایی است که در درون نحله‌ها و مکاتب فکری متفاوت در حوزه‌های کلامی، فلسفی، تفسیری و حتی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و … به وجود آمده و به شدت بر مباحث فقهی و فلسفه فقه اثرگذار بوده است. فلسفه فقه حوزه‌ای است برای ارائه مباحث بنیادین راجع به فقه که دارای تاثیرات فراوانی بر مباحث درون فقهی است. فلسفه فقه در واقع، دانش بر مدیریت تحول، تطور، توسعه، تعمیق و تکامل فقه و شناخت ساختار کلان آن، هماهنگی میان نهادها و قواعد و بسیاری دیگر از مسائل است.
کتاب گفتاری در فلسفه فقه
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
علی محمدی جورکویه
