مولانا جلال الدین محمد بلخی در سال ۶۰۴ ه.ق در بلخ متولد شد. او و پدرش چند سال بعد از تولد او، و پیش از حمله مغولان، از بلخ به قونیه مهاجرت کردند. دلیل مهاجرتشان نیز مشکلی بود که بهاولد با دستگاه سلطنتی داشت. مولانا در قونیه شیخ شهر شد و مجالس وعظ ترتیب می‌داد تا زمانی که شمس به دیدارش آمد. دیدار با شمس باعث تحولات عمیق روحی در مولانا شد و او را به عارفی شوریده دل بدل کرد که امروزه می‌شناسیم و بازتاب شورش را می‌توانیم در آثارش هم ببینیم.
مولانا آثار عرفانی زیادی دارد. از میان آثار او می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:
فیه ما فیه: مجموعه‌ای از تقریرات او؛ پاسخ‌های او به پرسش‌های گوناگون اخلاقی، عرفانی، شرح و تفسیر آیات و احادیث و ...،
مکتوبات مولانا: نامه‌های او برای امور جاری زندگی مریدان و آشنایان،
مجالس سبعه: خطابه‌ها و موعظه‌های او،
دیوان اشعار: شامل شورانگیز ترین غزلیات مولانا
مثنوی معنوی اشاره کرد که مفاهیم عمیق عرفانی را در دل خود جای داده است و با کمک تمثیل و حکایت، آن را برای مخاطبانش بیان می‌کند.
او در سال ۶۷۲ ه.ق در قونیه درگذشت.
محمد نجاری در کتاب سخنی بی سین و خا و نون مجموعه مقالات چهارمین همایش بین‌المللی شمس و مولانا را از میان حدود صد مقاله گردآوری کرده است. مقالاتی جذاب و تاثیرگذار که به ما کمک می‌کنند بهتر با با این شاعر عارف آشنا شویم، عرفان او را درک کنیم و کتاب‌هایش را با فهم بالایی مورد مطالعه قرار دهیم.
کتاب سخنی بی سین و خا و نون
آواهیا
محمد نجاری