این سفرنامه شرح سفر یا فرار میرزا حسن‌خان نوه میرزا فتحعلی خان صاحب دیوان به‌طرف آذربایجان، طی بیست و سه روز از تاریخ 10 رجب تا 3 شعبان 1301هجری قمری می‌باشد. سفرنامه‌ای‌که نه تنها از نظر تعداد، تک نسخه‌ای و منحصر به فرد می‌باشد بلکه از نظر دلیل و موضوع و اتفاقات رخ داده در حین این سفر نیز عجیب و منحصر به فرد می‌باشد.
میرزا حسن‌خان نام این سفر ناگهانی خویش را "الفراریه" گذاشته و علت آن را دلگیر شدن از پدر خویش ذکر نموده است ایشان سعی کرده ، جدا از پرداختن به تعقیب و گریزی که برای ایشان رخ داده، برآوردی کلی از اوضاع اقتصادی و اجتماعی آن دوران را در اختیار ما قرار می‌دهد.
کتاب سفرنامه میرزاحسن خان
ایران شناسی