مانوی دینی است که در قرن سوم پس از میلاد توسط پیامبران مانی بنیانگذاری شد.
آیین مانوی کیهان‌شناسی دوگانه‌ای مفصلی را آموزش می‌دهد که مبارزه بین یک جهان خوب و معنوی نور، و یک جهان بد و مادی تاریکی را توصیف می‌کند. نور از طریق یک فرآیند مداوم که در تاریخ بشر اتفاق می افتد، به تدریج از عالم ماده حذف می شود و به عالم نور، از آنجا که آمده، باز می گردد. اعتقادات آن بر اساس جنبش های مذهبی محلی بین النهرین و گنوسیزم است. مانی را به عنوان آخرین پیامبر پس از زرتشت، گوتاما بودا و عیسی گرامی می دارد .آیین مانوی به سرعت موفق شد و در مناطق آرامی زبان گسترش یافت. این دین بین قرن سوم و هفتم رشد کرد و در اوج خود یکی از گسترده ترین ادیان در جهان بود. کلیساها و کتب مقدس مانوی تا شرق چین و در غرب تا امپراتوری روم وجود داشتند. این دین به طور خلاصه رقیب اصلی مسیحیت قبل از گسترش اسلام در رقابت برای جایگزینی بت پرستی کلاسیک بود. در آغاز با امپراتور دیوکلتیان، پیرو مذهب روم، مانوی توسط دولت روم مورد آزار و اذیت قرار گرفت و سرانجام در امپراتوری روم از بین رفت. مانوی در شرق بیشتر از غرب باقی مانده است. اگرچه تصور می‌شد که سرانجام پس از قرن چهاردهم در جنوب چین محو شده است، همزمان با زوال کلیسای شرق در مینگ چین، مجموعه‌ای از شواهد وجود دارد که نشان می‌دهد مانوی در برخی مناطق چین ادامه دارد. به ویژه در استان فوجیان، که در آن آثار متعددی از مانوی در طول زمان کشف شده است.
کتاب دین مانویان
نشر ثالث
فرانسیس کراوفورد بورکیت
