کتاب آزادی و سیاست
نویسنده:
عبدالرحیم طالبوف
معرفی کتاب آزادی و سیاست
کتاب «آزادی و سیاست» اثر میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی، شامل دو رساله از طالبوف است که مجموعا به نام «آزادی و سیاست» شهرت دارند. یک رساله با عنوان «اضاحات در خصوص آزادی» و دیگری «سیاست طالبی». نویسنده از نخستین روشنفکرانی بود که به زبانی ساده و روان نوشت و سبک سخت و کهن نویسی را رها کرد. این سبک نوشتار در این دو مقاله نیز به صراحت به چشم می‌آید. رساله‌ی «اضاحات در خصوص آزادی» با تعریف کلی «آزادی» آغاز می‌شود و مولف آن را در دو حیطه فردی و اجتماعی تقسیم می‌کند. سپس شرایط تحقق آزادی، از جمله امنیت اخلاقی، حاکمیت قانون و آموزش سیاسی را تشریح می‌کند. همچنین، رابطه آزادی با حقوق شرعی و حدود مجازات در اسلام مورد بحث قرار گرفته و تأکید می‌شود که آزادی بدون قید و بند به هرج‌ومرج اجتماعی منجر می‌شود. در پایان این بخش، طالبوف ضرورت تعادل میان آزادی فردی و منافع عمومی را برجسته می‌سازد. در رساله‌ی «سیاست طالبی» میرزا طالبوف نظام سیاسی مطلوب را مبتنی بر اصل قوه مقننه و مجریه می‌داند و به تفصیل وظایف مجلس شورای ملی، تقسیم قوا و جایگاه پادشاه را توضیح می‌دهد. لزوم تصویب قانون اساسی، استقلال قوه قضائیه، آزادی مطبوعات و اجتماعات مسالمت‌آمیز از دیگر مباحث محوری است. به بیان میرزا طالبوف، فقدان نهادهای پارلمانی و تمرکز قدرت در یک شخص یا قبیله، زمینه‌ساز استبداد و فساد اداری می‌شود. نظرات او در این باب بر پیش‌نیازهای قانونی و اخلاقی حکومت مشروطه تأکید دارد. به طور کلی، زبان کتاب ساده و قابل فهم است و به‌رغم موضوعات سنگین فلسفی و سیاسی، از استدلال‌گری فارغ نشده است. نویسنده با آوردن نمونه‌هایی از وضعیت سیاسی ایران دوران قاجار و تجارب مشروطه، به خواننده امکان می‌دهد تا مفاهیم را در بستر تاریخ بسنجد. این اثر تا امروز به‌عنوان یکی از متون شناخته‌شده تاریخ فکری سیاسی ایران به شمار می‌آید و در مطالعات دانشگاهی پیرامون مشروطه و مدرنیته بارها مرجع قرار گرفته است.
درباره عبدالرحیم طالبوف
میرزا عبدالرحیم طالبوف تبریزی (۱۲۱۳ ه.ش کوی سرخاب تبریز - اواخر ۱۲۸۹ یا اوایل ۱۲۹۰ ه.ش تمرخان شوره داغستان) از روشنفکران پیش از مشروطیت است. عبدالرحیم پسر ابوطالب نجار تبریزی در ۱۲۱۳ شمسی/۱۸۳۴ میلادی در محله سرخاب تبریز زاده شد. به گفته خودش پدرش ابوطالب و پدربزرگش استاد علی مراد حرفه نجاری داشته‌اند. گفته‌اند عبدالرحیم در شانزده سالگی به تفلیس رفت و به تحصیل زبان روسی پرداخت و مقدمات دانش جدید را فرا گرفت و با جنبش‌های آزادی‌خواهی و آرای نویسندگان سوسیال دموکرات و ادبیات روسی آشنا شد و مدتی بعد در تمرخان شوره (بویناکسک کنونی) مقر حکومت داغستان مقیم شد و به مقاطعه‌کاری راه‌های قفقاز پرداخت و سرمایهٔ کافی اندوخت و در آن شهر ازدواج کرد. او در دوره تحرک فرهنگی و سیاسی قفقاز پرورش یافت و از دانش و فرهنگ سیاسی جدید تأثیر پذیرفت و از پنجاه و پنج سالگی به نوشتن آثار خود پرداخت و اعتبار و احترام بسیار یافت، تا آنجا که به علت نوشتن مقالاتی در ترویج افکار نوی اجتماعی و سیاسی جدید و تبلیغ آزادی و حکومت قانون و همچنین نشر علوم طبیعی به زبان ساده فارسی در ایران نزد رجال ترقی‌خواه و روشنفکران زمانه محبوبیت بسیار حاصل کرد و در ۱۲۸۵/۱۹۰۶ در دوره اول مجلس شورای ملی از تبریز به نمایندگی انتخاب شد، اما با آنکه نمایندگی را پذیرفت به تهران نیامد و در شهر تمرخان شوره ماند تا در هفتادو هفت سالگی درگذشت.
از وی فرزندی جز یک دختر به نام صونا، که زن مهندسی به نام عمراوف بود، باقی نماند.
وی با نگارش کتاب‌هایی مانند مسالک المحسنین و کتاب احمد و … بر افکار بسیاری از مشروطه خواهان تأثیر گذاشت. به همان اندازه که تجدد خواهان، از آثار و دیدگاه‌های او جانبداری می‌کردند، برخی از عالمان روحانی، با وی سرگران بودند و این به سبب مطالبی بود که او در آثارش آورده بود، و ایشان در نگاه‌شان، با اصول دیانت اسلام همخوانی نداشت.
از وی فرزندی جز یک دختر به نام صونا، که زن مهندسی به نام عمراوف بود، باقی نماند.
وی با نگارش کتاب‌هایی مانند مسالک المحسنین و کتاب احمد و … بر افکار بسیاری از مشروطه خواهان تأثیر گذاشت. به همان اندازه که تجدد خواهان، از آثار و دیدگاه‌های او جانبداری می‌کردند، برخی از عالمان روحانی، با وی سرگران بودند و این به سبب مطالبی بود که او در آثارش آورده بود، و ایشان در نگاه‌شان، با اصول دیانت اسلام همخوانی نداشت.
دسته بندی های کتاب آزادی و سیاست
قسمت هایی از کتاب آزادی و سیاست
این که می گویند به ایرانی حریت داده اند معنی این کلمه نوظهور را نمی فهمم یعنی چه؟ مگر ما غلام زر خرید بودیم که آزاد کردند؟ مگر ما مقید و محبوس بودیم ما را مطلق نمودند؟ پس به ایرانی چه حریتی داده اند که عوام و خواص با یک وجد فوق العاده همدیگر را تبریک می گویند و تهنیت می کنند. حل این مسئله برای ما خالی از اشکال نیست. زیرا در مدارس و کتب ما تا کنون شرح و بیانی در معنی این کلمه مجرده ننوشته اند و نخوانده ایم. بدیهی است آنچه ورای منقولات ماست ورای معقولات ما می نماید.
کتابهای مرتبط با کتاب آزادی و سیاست
اولین نفری باشید که نظر خود را درباره "کتاب آزادی و سیاست" ثبت می‌کند