وقف یکی از نهادهای اقتصادی است که با اهداف خیرخواهانه از آغاز زندگی مدنی بشر با او همراه بوده است. نوع دوستان در جوامع مختلف و در زمانهای متفاوت منافع اموال خود را به صورت وقف در اختیار همگان قرار میدادند و این امر سبب میشد تا در تمامی ازمنه از واقفان به نیکی یاد مگردد لذا در فرهنگ اسلامی از آن به صدقه جاریه میشود. امروزه مهمترین مسائل وقف اختلاف در اموال وقفی و همینطور مسائل حقوقی مربوط به آن در ملل مختلف میباشد که ضرورت بازنگری در مسائل فقهی- اقتصادی مربوط به آن بر کسی پوشیده نمیباشد به نحوی که در بعضی از حالات ناکارآمدی اقتصادی اموال وقفی و حتی غیر مفید بودن کاربری آن-به دلیل تغییر فرهنگ و آداب مردم در بستر زمان- از مهمترین دغدغههای اموال وقفی در ایران میباشد. مضافا تعریف فقهی وقف به «تحبیس العین» که موضوع آن را منحصر در اعیان نموده موجب میشود تا وقف سرمایه از مسائل مهمی گردد که میبایست در مجالس آکادمیک و نشستها و سمینارهای فقهی- اقتصادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و راهکارهای مربوط به آن جستجو گردد. امروزه در ملل دیگر قوانین و مقررات زیادی برای ترغیب خیرین به امر وقف و تسهیل این امر مقرر شده و برای اجرای آن سیاست فراوانی ارائه میگردد. وضع مالیات سنگین بر ارث و عفو مالیات بر موقوفات از جمله این سیاستهاست. به نحوی که افراد به راحتی میتوانند انواع سرمایههای خود (اعم از پول، اوراق بهادار، دارایی، مستغلات و غیر آن) را وقف کنند و چه بسا موسسات آموزشی، دینی-فرهنگی، نهادهای خیریه و انواع دیگر از موسسات که به فراخور نیازهای جامعه قابلیت انعطاف داشته و کاربردی آنها قابل تغییر باشد تأسیس میگردد.
کتاب مجموعه مقالات همایش
دانشگاه مفید
محمدعلی خسروی
