قرون وسطی، سده‌های میانی به دوره‌ای از تاریخ اروپا از سده پنجم تا سده پانزدهم میلادی گفته می‌شود. معمولا آغاز این دوران سقوط امپراتوری روم غربی در سال ۴۷۶ میلادی در نظر گرفته می‌شود و فرجام آن دوران رنسانس و عصر کاوش‌ها می‌باشد. تقسیم‌بندی فرهنگی تاریخ اروپا به ترتیب شامل عصر باستان، قرون وسطی و دوران مدرن است. خود دوران قرون وسطی نیز به سه عصر قرون وسطای آغازین، قرون وسطای میانی و قرون وسطای متأخر بخش‌بندی می‌شود.
در دوران باستان متأخر طی سده‌های سوم تا پنجم میلادی بتدریج امپراتوری روم غربی دچار جنگ‌های داخلی، اختلال در نظام تجاری و اداری، کاهش جمعیت، پراکندگی جمعیت شهرها، تهاجمات گسترده اقوام بیابانگرد و سکونت جمعیت گسترده‌ای از آنها شد. این رخدادها نهایتا به سقوط امپراتوری روم غربی انجامید. سپس قرون وسطی آغازین (سده پنجم تا دهم) فرارسید. در ابتدای قرون وسطی آغازین (سده‌های پنج تا هفت) در اثر خلأ نظام سیاسی-اداری روم غربی و گسست شبکه تجاری، روندهای یادشده تشدید گردید. حرکت جمعیت‌های مهاجر در دورهٔ مهاجرت‌ها، از جمله تیره‌های مختلف ژرمن‌ها منجر به تأسیس پادشاهی‌های تازه‌ای بر روی باقی‌مانده‌های امپراتوری روم غربی گردید.
دانشگاه ها، موسسات آموزش عالی مستقل، یکی از اصیل ترین مخلوقات تمدن قرون وسطی غرب هستند. تقریبا معادلی برای آنها در دوران باستان یا در جهان های غیر اروپایی وجود ندارد. آنها در توسعه فرهنگ علمی ما و همچنین در شکل گیری نخبگان سیاسی که دولت مدرن را شکل داده اند، نقش مهمی ایفا کرده اند. آنها شناخت اجتماعی مهارت های فکری و ارتقای افراد آگاه را ممکن ساخته اند. کنترل آنها به سرعت تبدیل به یک موضوع سیاسی مورد مناقشه بین کلیسا و دولت شد.
کتاب دانشگاه ها در قرون وسطی
پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
ژاک ورژه
