کتاب رویکرد های نظری در جرم شناسی فساد

کتاب «رویکردهای نظری در جرم‌شناسی فساد» اثر گراهام بروکس، پدیده فساد را از دیدگاه جرم‌شناسی مورد بررسی قرار می‌دهد و تلاش می‌کند توضیح دهد چرا و چگونه فساد در تار و پود نظام‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نفوذ می‌کند. بروکس در این کتاب نشان می‌دهد که فساد، ساختاری پیچیده از روابط انسانی و نهادی است که از دل نابرابری، قدرت و بی‌اعتمادی اجتماعی زاده می‌شود. او با بهره‌گیری از نظریه‌های کلاسیک و مدرن جرم‌شناسی، تصویری چندوجهی از فساد ارائه می‌دهد. نویسنده مفهوم فساد را روشن می‌کند و گستره‌ی تاریخی و جهانی آن را توضیح می‌دهد. از دید او، فساد محدود به کشورها یا نظام‌های خاص نیست و در هر جامعه‌ای با شکل و شدتی متفاوت وجود دارد. بروکس از اصطلاح «جرم خاکستری» برای توصیف آن استفاده می‌کند؛ جرمی که در لایه‌های پنهان قدرت و تصمیم‌گیری جریان دارد و به همین دلیل، مقابله با آن از جرایم آشکار دشوارتر است. او فساد را شکلی از فروپاشی اعتماد و اخلاق جمعی می‌داند که در بستر نابرابری و کم‌کاری نهادهای نظارتی رشد می‌کند. نویسنده سپس نظریه‌های گوناگون جرم‌شناسی را بررسی می‌کند تا ببیند هر یک چگونه می‌توانند به فهم فساد کمک کنند و با مقایسه‌ی این دیدگاه‌ها نشان می‌دهد که فساد حاصل تعامل پیچیده‌ی انگیزه‌های فردی، ساختارهای نهادی و فرهنگ اجتماعی است. در ادامه، با بررسی نمونه‌هایی از فساد در نهادهای دولتی و بخش خصوصی، نویسنده نشان می‌دهد چگونه رفتارهای غیرقانونی می‌توانند به مرور به هنجار تبدیل شوند. او به نقش رسانه‌ها، افشاگران و سازمان‌های نظارتی اشاره می‌کند و یادآور می‌شود که مبارزه‌ی موثر با فساد تنها با مجازات ممکن نیست؛ بلکه نیازمند شفافیت، آموزش اخلاق حرفه‌ای و پاسخ‌گویی نهادی است. در پایان، بروکس پرسشی بنیادین مطرح می‌کند: چرا با وجود شناخت گسترده از فساد، هنوز در جوامع مختلف ادامه دارد؟ پاسخ او روشن است: چون ریشه‌ی آن در ضعف نهادها و ساختارهای قدرت نهفته است، نه صرفا در انحراف افراد. برای مقابله با آن باید سازوکارهایی طراحی شود که جلوی بازتولید چرخه‌ی فساد را بگیرد.